Ανάλυση της θεολογίας της εικόνας της Γεννήσεως του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού

"Η αγία εικόνα της Γέννησης του Χριστού"

Του π. Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου

Συνεχίζουμε με την εικόνα της Γεννήσεως που είχαμε αρχίσει την προηγούμενη φορά και δεν είναι η ίδια ακριβώς εικόνα. Η σημερινή εικόνα έχει παραλλαγές και στοιχεία που δεν έχει η προηγούμενη εικόνα. Απλώς υπενθυμίζω ορισμένα, σκιαγραφικώς, πέρα από τις γενικές αρχές που σας είχα δώσει. Μίλησα για το σκοτάδι που υπάρχει μέσα στην εικόνα· μέσα σε αυτόν το χώρο που είναι το σκότος και η σκιά του θανάτου, όπως περιγράφει ο προφήτης Ησαΐας, δηλαδή στον κόσμο στον οποίο γεννήθηκε ο Χριστός. Θυμίζω τα δύο ζώα που εκφράζουν τους εξ εθνών και εξ Ιουδαίων Χριστιανούς, όπως περιγράφεται βιβλικά η λέξη αυτή από τον Μιχαία και από τον προφήτη Ησαΐα. Ο Χριστός αγιογραφείται πάντα ανάμεσα σε δυο ζώα που ήταν όλοι οι άνθρωποι· άλογοι [ήταν] ακόμη και οι Ιουδαίοι που ενώ ήξεραν ένα μέρος της αλήθειας, αλόγως φέρθηκαν. Ακόμη και οι εξ εθνών Χριστιανοί και αυτοί αλόγως φέρθηκαν. Άρα εν μέσω δύο ζώων «γνωσθείς» ο Χριστός που είναι εδώ στη μέση….

…. Ο Χριστός είναι τυλιγμένος με κάποια σουδάρια νεκρικά. Εδώ, δηλώνεται ότι ο Χριστός γεννήθηκε για να πεθάνει για εμάς. Δεν είναι απλώς ο θρίαμβος της Γεννήσεως του Χριστού. Η Γέννηση του Χριστού ετοιμάζει το Πάσχα. Γι’ αυτό ο Χριστός κείται, κοιμάται μέσα σε έναν τάφο. Δεν κοιμάται στο οποιοδήποτε κρεβάτι· πράγμα που αποτελεί το γεγονός το οποίο θα μας συνδέσει αναγωγικά προς το χώρο της Αναστάσεως. Εδώ, έχουμε την Παρθένο, την Παναγία. Η Παρθένος έχει πάντοτε - σε όλες τις αγιογραφικές εκφράσεις - στο κεφάλι της και τις δύο πλάτες, τρία αστεράκια. Οκτάκτινα αστεράκια. Τα τρία αστεράκια δηλώνουν ότι η Παναγία ήταν Παρθένος προ, κατά και μετά τον τόκο. Είναι ακριβώς Παρθένος. Και το οκτάκτινο αστεράκι σημαίνει το μυστήριο της όγδοης ημέρας. Ο Θεός έφτιαξε τον άνθρωπο σε εφτά ημέρες. Την έβδομη ημέρα ο άνθρωπος απέτυχε. Και ο Θεός εγκαινίζει δια του έργου της Θείας Οικονομίας και της του Χριστού συγκαταβάσεως, το έργο της ογδόης ημέρας της Δημιουργίας- που είναι ακριβώς το έργο της Θείας Οικονομίας. Γι’ αυτό η Παναγία μετέχει στο έργο της Θείας Οικονομίας. Είναι διάκονος στο μυστήριο αυτό. Και γι’ αυτό ακριβώς έχει αυτά τα αστεράκια....

Να υπενθυμίσω ότι η αγιογραφία εκφράζει μία θεολογία. Βλέπετε, έχουμε ως πηγές μελέτης την Αγία Γραφή, έχουμε τους ύμνους της Εκκλησίας που είναι η υμνολογική απόδοση της θεολογίας, και έχουμε τις εικόνες που είναι η ζωγραφική απεικόνιση της θεολογίας. Άρα εδώ ό,τι κάνουμε είναι μια θεολογία. Γι’ αυτό πολλές φορές απεικονίζουμε με γραφικές εκφράσεις, ακόμη και τροπάρια. Λέει το τροπάριο των Χριστουγέννων «Παρθένος καθέζεται τα Χερουβίμ μιμουμένη». Κι εδώ ακριβώς στην εικόνα, η Παναγία «καθέζεται τα Χερουβίμ μιμουμένη» με έναν τρόπο. Βλέπετε, τα χέρια της τα έχει χερουβικώς-πως, σε μια στάση προσευχής και καθέζεται. Το καθεζόμενον δηλώνει πάντοτε στη θεολογία μας μία βεβαιότητα. Υπάρχει κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης, νομίζω του προφήτου Ωσηέ, ο οποίος προφήτης Ωσηέ λέει αναφερόμενος στο Θεό : «Συ, ο καθήμενος, ημείς δε απολλύμεθα. Συ ο καθήμενος εις τους αιώνας». Βλέπετε τη συγκριτική; Ο καθήμενος και όχι ο όρθιος, ο απολλύμενος. Δηλαδή η θέση της καθήσεως σημαίνει βεβαιότητα. Ο Θεός είναι καθήμενος. Γι’ αυτό τους αγίους δεν τους κάνουμε καθημένους. Είναι λανθασμένη και ρομαντική έκφραση να κάνεις έναν άγιο ένθρονο. Ένθρονος είναι μονάχα ο Χριστός ή η Παναγία. Δηλαδή ακρότατες μορφές. Ο καθήμενος σημαίνει μία απόλυτη βεβαιότητα. Και βλέπετε η Παναγία, μετά από την αποδοχή του γεγονότος της Θείας οικονομίας που θα λειτουργηθεί επάνω της, γίνεται η Παναγία μας. Δηλαδή, γίνεται η οριστικά αμετάπτωτος προς την αμαρτία. Γι΄ αυτό είναι καθεζόμενη η Παναγία.

Να δούμε τώρα και τα περιφερειακά, γύρω-γύρω, στοιχεία. Έχουμε τους αγγέλους οι οποίοι δοξολογούν. Υποχρεωτικά, όλοι οι άγγελοι έχουν στο κεφάλι τους μία κορδέλα. Έχουν πάντοτε πλουσία κόμη και πάντοτε - δογματικό στοιχείο είναι αυτό, δεν είναι στοιχείο δευτερεύον - μία κορδέλα. Τι σημαίνει αυτή η κορδέλα; Οι ουράνιες δυνάμεις, όπως και τα επίγεια λογικά όντα, δηλαδή οι άνθρωποι, είναι τα έλλογα ζώα – όντα. Ζώον θεούμενον είναι ο άνθρωπος. Οι άγγελοι στρέφουν το νου τους στο Θεό και ζουν εξ αυτής της τροφής. Ακόμη και η θεραπευτική της Ορθοδόξου Εκκλησίας είναι προς έναν άνθρωπο, που είναι αρρωστημένος. Και κατερραγμένος καθώς είναι να στρέψει το νου του στο Θεό. Αυτή είναι η θεραπεία. Η στροφή προς το Θεό είναι η θεραπεία. Οι άγγελοι λοιπόν, αυτό το έχουν απόλυτα. Αυτή τη στροφή προς το Θεό. Ειδικά, μετά την ημέρα που έπεσαν οι δαίμονες και δεν έπεσαν οι άγγελοι. Η ημέρα που γιορτάζουμε στις 8 Νοεμβρίου είναι η στάση των αγγέλων· και λέμε στη Θεία Λειτουργία «στώμεν καλώς, στώμεν μετά φόβου», όπου οι άγγελοι δεν έπεσαν όπως ο Εωσφόρος. Μετά από αυτή τη στάση, ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός σε ένα πολύ σπουδαίο δογματικό του κείμενο -πολύ σπουδαία δογματική, λιτή και ουσιαστική- που ονομάζεται «Έκθεσις ακριβής ορθοδόξου πίστεως»· λέει (και αυτό αποτελεί παράδοση δογματική των Πατέρων), πως οι άγγελοι μετά από αυτό το γεγονός είναι αμετάπτωτοι προς την αμαρτία. Δεν μπορούν να πέσουν ποτέ πια γιατί «έστησαν καλώς». Πράγμα το οποίο μπορεί να συνέβαινε στον άνθρωπο, αν δεν υπέκυπτε στον πειρασμό του διαβόλου. Γι’ αυτό αυτή η κορδέλα δηλώνει το μάζεμα. Επειδή το νου - το εσωτερικό μέγεθος ή το αφηρημένο μέγεθος της λέξεως «νους»· όχι απλώς «εγκέφαλος» - δεν μπορώ να το ζωγραφίσω, στην αγιογραφία προσπαθώ με εξωτερικά συμβολικά μεγέθη να εκφράσω αυτά τα οποία δεν φαίνονται. Εμείς για παράδειγμα, αγιογραφούμε την προσευχή. Ενώ αν πεις σε ένα ζωγράφο «ζωγράφισε την προσευχή», άλλος θα το κάνει τελείως νατουραλιστικά· ένας άνθρωπος που προσεύχεται στο δάσος. Άλλος θα το κάνει αφηρημένα· με μια πινελιά κόκκινη πάνω σε έναν άσπρο καμβά. Δεν γνωρίζω πώς θα το κάνει. Εμείς λοιπόν ούτε νατουραλιστικά, ούτε αφηρημένα κινούμεθα. Αλλά εκφράζουμε μεγάλες έννοιες με συμβολισμούς. Και επειδή οι άγγελοι συγκεντρώνουν το νου τους στο Θεό, βάζουμε πάνω στην πλουσία κόμη τους, που είναι τα πλούσια χαρίσματα που έχουν, αυτήν την κορδέλα. Κι αυτό το στοιχείο είναι δογματικό. Δεν υπάρχει άγγελος χωρίς κορδέλα. Θα το δούμε και σε άλλες εικόνες αυτό. Επίσης, έχουμε τους τρεις μάγους. Τη λέξη «μάγος» (μαγεία) μη την συνδέσετε με τα γεγονότα της δαιμονιώδους πράξεως της μαγείας· της επικλήσεως, δηλαδή, δαιμόνων για το καλό ή το κακό, δηλαδή την εσφαλμένη, κατά κόσμον, διάκριση μαύρης και λευκής μαγείας. Μάγοι σημαίνει σοφοί άνθρωποι. Οι σοφοί έτσι αποκαλούνταν τότε. Επιστήμονες ήταν και φέρνουν -από ό,τι ξέρετε- τρία δώρα... χρυσό, λιβάνι και σμύρνα. Αυτά τα δώρα είναι δογματικά στοιχεία. Χρυσάφι φέρνουν στο Χριστό γιατί είναι βασιλιάς. Στο βασιλιά πηγαίνανε χρυσάφι. Λιβάνι γιατί είναι Θεός. Και σμύρνα· αυτό το άρωμα είναι σμύρνα, το υλικό με το οποίο ήλειφαν τους νεκρούς· κατά την παράδοση την εβραϊκή μεν, αλλά και σύμφωνα με άλλες εξωτερικές του εβραϊκού κόσμου παραδόσεις, υπάρχει η μύρωση. Η άλειψη, η χρίση των νεκρών για λόγους καθάρσεως, όπως κάνουμε κι εμείς. Πλένουμε τους νεκρούς μας πριν τους θάψουμε. Τον Χριστό τον ήλειψαν με σμύρνα και αλόη. Άρα είναι Θεός, είναι Βασιλιάς και είναι Αυτός ο οποίος θα πεθάνει για εμάς. Και είναι η σμύρνα, ο χρυσός και το λιβάνι -βλέπετε- συγκεκριμένα δογματικά στοιχεία.

Επίσης, έχουμε τον Ιωσήφ τον Μνήστορα. Ο Ιωσήφ ο Μνήστωρ ο οποίος πέρασε τον πειρασμό και σκέφτεται να δεχθεί την Παναγία ή όχι. Ο Ιωσήφ είναι στο κάτω άκρο της εικόνας αγιογραφημένος. Προσέξτε, όσοι είναι στο κέντρο μιας πράξεως λειτουργικής είναι στο κέντρο της εικόνας. Όσοι υπηρετούν αυτό το μυστήριο είναι στο άκρο της εικόνας. Και το κεντρικό πρόσωπο είναι πάντοτε ο Χριστός, σε μια τέτοια πολυποίκιλη εικόνα· όχι σε μία μονοπρόσωπη εικόνα του αγίου όπου ο άγιος είναι κεντρικό πρόσωπο. Ο Ιωσήφ, όπως και η Παναγία, είναι λειτουργοί του μυστηρίου. Είναι λειτουργοί του μυστηρίου ή υπουργοί [σημ. «υπουργός» στα αρχαία είναι ο βοηθός, ο υπηρέτης] του μυστηρίου. Εδώ και η Παναγία βλέπετε δεν είναι ακριβώς στο κέντρο. Λίγο πιο πλάι και πιο κάτω είναι ο Ιωσήφ. Είναι υπουργοί του μυστηρίου. Υπουργούν το μυστήριο. Συνήθως οι υπουργοί του μυστηρίου γιορτάζουν τη δεύτερη ημέρα της κυριωνύμου εορτής. Η Παναγία εορτάζεται στις 26 Δεκεμβρίου. Μία μέρα μετά τα Χριστούγεννα γιορτάζουμε -προσέξτε- τη σύναξη της Παναγίας. Είναι η γιορτή της Παναγίας και για να μη συμπέσει ταυτόχρονα και για να μη χαθεί η γιορτή του Ιωσήφ του Μνήστορος, μετατίθεται την αμέσως επόμενη Κυριακή που γιορτάζουμε τον Ιωσήφ τον Μνήστορα, μαζί με άλλους δύο προφήτες. Με αυτόν τον τρόπο γιορτάζουμε τους υπουργούς του μυστηρίου. Βλέπετε, ο Ιωάννης ο Πρόδρομος απετμήθη στις 29 Αυγούστου, που είναι το μαρτύριό του, αλλά τον γιορτάζουμε κατ’ εξοχήν τη δεύτερη ημέρα των Θεοφανείων, στις 7 Ιανουαρίου, επειδή υπούργησε, λειτούργησε δηλαδή το Μυστήριο της Βαπτίσεως. Είναι θεολογικές έννοιες πάρα πολύ ουσιαστικές και είναι ο άγιος υπουργός. Υπουργός σημαίνει είναι «υπό το έργον».

Να δίνετε σημασία στη διεισδυτική έκφραση των λεκτικών σχημάτων της Ελληνικής γλώσσης. Είναι υπουργός του μυστηρίου. Υπουργεί το μυστήριο πάντοτε και διακονεί το μυστήριο. Αλλά δεν είναι πολλοί έκδηλοι υπουργοί του μυστηρίου. Είναι ο Ιωσήφ Μνήστωρ και -προσέξτε- στην Ορθόδοξη αγιογραφία ποτέ δεν αγιογραφούμε τη λεγομένη κατά τα μέτρα της Δύσεως «αγία οικογένεια». Εμείς δεν έχουμε κάποια αγία οικογένεια. Έχουμε την Παναγία που είναι πάντοτε αειπάρθενος. Διατήρησε πάντα την παρθενία της και ο Ιωσήφ υπουργεί το μυστήριο. Δεν αγιογραφούμε ποτέ «αγία οικογένεια», Χριστό, Παναγία και Ιωσήφ. Παρά μόνο σε μία περίπτωση. Είναι η φυγή στην Αίγυπτο. Όπου είναι πάνω σε ένα γαϊδουράκι η Παναγία με το Χριστό και πάλι υπουργεί ο Ιωσήφ, κρατώντας το γαϊδουράκι κι ακολουθώντας για να βοηθήσει το δρόμο τους. Δεν είναι η αγία οικογένεια. Είναι η απεικόνιση της φυγής στην Αίγυπτο με θεολογικές προδιαγραφές, όπως έχει κάθε εικόνα.

Έχουμε ακόμη το λουτρό του θείου Βρέφους, μια παράσταση πολύ παρεξηγημένη. Η παράσταση αυτή μάλιστα, μετά από τον 17ο αιώνα όταν εισχώρησαν δογματικές, ρωμαιοκαθολικές θεολογικές αντιλήψεις στο χώρο της Ορθοδοξίας - που ξεκίνησαν από τη Ρωσία και πέρασαν ακόμα και στο Άγιον Όρος - η παράσταση αυτή ήταν σοβαντισμένη σχεδόν σε όλα τα καθολικά του Αγίου Όρους. Την παράσταση του λουτρού την είχαν καλύψει γιατί θεώρησαν απαράδεκτο να παρουσιαστεί το λουτρό του Θείου Βρέφους. Αυτό ήταν δογματικό λάθος. Τώρα έχουν καθαριστεί οι εικόνες από τον σοβά. Βλέπετε και στο Άγιον Όρος κανείς δεν είναι εκφραστής μοναδικός της Ορθοδοξίας. Η Ορθοδοξία έχει τις αλήθειές της που είναι γενικότητα της αλήθειας και όχι τι λέει μόνο ένας τόπος. Κανένας τόπος δεν είναι βατικάνειος στην Ορθοδοξία. Θεωρούσαν απαράδεκτο να είναι ο Χριστός γυμνός και να λούζεται. Μα γιατί το βάζει εδώ ο αγιογράφος; Το βάζει εδώ ακριβώς ο αγιογράφος για να δηλώσει τι γινόταν σε όλα τα μωρά. Όταν γεννιόντουσαν, τα έλουζαν. Την ογδόη ημέρα - θυμάστε - γινόταν η απόλουση. Η πλήρης απόλουση. Ο Χριστός ήταν τέλειος άνθρωπος και θα περάσει από όλα τα ανθρώπινα. Παρ’ εκτός από την αμαρτία. Αν ο Χριστός δεν ελούζετο επειδή είναι Θεός και δε χρειάζεται να λουσθεί, δεν θα ήταν τέλειος άνθρωπος. Οπότε πέφτουμε σε δογματικό λάθος αφού τότε [αυτό θα σήμαινε ότι] ο Χριστός δε μας σώζει. Γιατί ως τέλειος άνθρωπος ο Χριστός, σώζει τον άνθρωπο και τον τελειώνει (σημ.: τον κάνει τέλειο). Αν ήταν κάτι παραπάνω από εμάς στην ανθρώπινή του φύση, δε θα χρειαζόταν να κοιμηθεί, δε θα χρειαζόταν να φάει -όλα αυτά μπορεί να τα κάνει ο Χριστός, είναι δεδομένα- αλλά τότε δεν θα ήταν τέλειος άνθρωπος. Θα ήταν ένας υπεράνθρωπος που δεν θα έσωζε τον άνθρωπο. Είναι η φράση του Γρηγορίου του Θεολόγου «το απρόσληπτον και αθεράπευτον». Ό,τι δεν προσλαμβάνεται δεν θεραπεύεται. Και ο Χριστός προσέλαβε τα πάντα τα δικά μας. Και τα προσέλαβε ο Χριστός όλα. Προσέξτε, τα αδιάβλητα πάθη μας. Ο Χριστός είχε πάθη, αλλά αδιάβλητα πάθη. Τι είναι αδιάβλητα πάθη; Η πείνα είναι πάθος αλλά δεν είναι αμαρτωλό. Η δίψα, ο ύπνος είναι αδιάβλητα πάθη. Τα διαβλητά τα πάθη είναι ακριβώς η εκμαύλιση αυτών των αδιαβλήτων παθών. Η γαστριμαργία σε σχέση με την πείνα. Αυτά τα λέει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός και άλλοι Πατέρες της Εκκλησίας μας.

Και φυσικά έχουμε τους ποιμένες που βρίσκονται εδώ με έναν πολυποίκιλο τρόπο. Η ανθρώπινη παρουσία, η ανθρώπινη δοξολογική παρουσία την ώρα που έρχεται ο Χριστός. Και από τον ουρανό κατεβαίνει το Θείο Φως, το άκτιστο Φως, το οποίο καταυγάζει το μυστήριο αυτό της Γεννήσεως. Σας είπα την προηγούμενη φορά πως αγιογραφούμε ό,τι φανερώθηκε, ό,τι είδαμε -ό,τι είδαμε εμείς. Προσέξτε, εμείς. Βλέπετε το Χριστό τον είδαμε. Αλλά λέμε εμείς τον είδαμε. Μην πείτε εκείνοι. Τον Χριστό τον βλέπουμε όλοι μας εφόσον ζούμε στην Εκκλησία. Και η Εκκλησία είναι σώμα. Αυτό που είδε ένας, το βλέπουν και οι άλλοι. Η εμπειρία του σώματος
είναι μοναδική. Δηλαδή αν εγώ θέλω να πάρω την αίσθηση του κρύου ή του ζεστού ενός μεταλλικού σκεύους κι ακουμπήσω μόνο τα κύτταρα της αφής μου πάνω του, δια της αφής αυτών των κυττάρων και μόνο, αποκτά όλο μου το σώμα την εμπειρία του θερμού. Δεν χρειάζεται όλο μου το σώμα να περιτυλιχτεί - τα εκατομμύρια κύτταρα που έχω πάνω στο σώμα μου - σε αυτό το σκεύος για να αποκτήσουν όλα την εγωιστική εμπειρία αυτού που κι εγώ κατάλαβα ότι είναι θερμό. Αυτή είναι η εγωιστική μας εμπειρία που λέμε: «μα εγώ δεν είδα το Χριστό». Εφόσον ζούμε στην Εκκλησία, είναι η δική μας εμπειρία. Εμείς λοιπόν αγιογραφούμε ό,τι είδαμε. Τον Χριστό τον είδαμε· Τον αγιογραφούμε. Το άγιο το Πνεύμα το είδαμε, «ωσεί περιστερά»· το αγιογραφούμε. Τον Πατέρα ποτέ δεν Τον είδαμε. Ποτέ δεν Τον αγιογραφούμε. Το τονίζω αυτό το πράγμα. Είμαστε πρακτικοί, ρεαλιστές και βαθιά θεολογικοί ταυτόχρονα. Και ό,τι δεν είδαμε δεν το αγιογραφούμε. Είδαμε Χερουβίμ· τα αγιογραφούμε. Είδαμε Σεραφίμ· τα αγιογραφούμε. Είδαμε αγγέλους, αρχαγγέλους, τους αγιογραφούμε. Δεν είδαμε τι είναι οι θρόνοι, οι κυριότητες, οι αρχές, οι εξουσίες, οι δυνάμεις, άλλες ουράνιες δυνάμεις στον ουρανό. Δεν τις αγιογραφούμε.

Ερώτηση: Συγγνώμη υπάρχει μια εικόνα που δείχνει το Θεό να αγιογραφείται ...
Απάντηση: Εμείς δε δεχόμαστε ποτέ να αγιογραφήσουμε τον Θεό Πατέρα.

Ερώτηση: Τότε γιατί...
Απάντηση: Το κάνουν γιατί δεν ξέρουν θεολογία της εικόνας. Εμείς ποτέ δεν κάνουμε Αγία Τριάδα -Πατέρα, Υιό και Άγιο Πνεύμα. Ένα γέροντα με μαλλιά. Είναι λάθος. Αφού δεν φανερώθηκε ο Πατέρας. «Ου μη είδητε το πρόσωπό μου και ζήσετε», είπε ο Πατέρας. Δεν βλέπει κανείς τον Πατέρα. Και ο Χριστός εμφανίστηκε κατά τα μέτρα της ανθρώπινης κατανοήσεως. Και το Άγιο το Πνεύμα «ωσεί περιστερά». Άλλο ο Χριστός που ήταν άνθρωπος και σαρκώθηκε. Και άλλο το άγιο το Πνεύμα που δε σαρκώθηκε στο περιστέρι. Ήταν «ωσεί» - που σημαίνει «σαν». Είναι πολύ μεγάλες διαφορές. Αυτή ήταν η δογματική προσέγγιση αυτής της εικόνας. Εδώ κινούμαστε δογματικά. Και κανείς δεν αλλοιώνει δια δικών του ιδιοτύπων αντιλήψεων τη θεολογία της Εικόνας.

---

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία του πρωτοπρεσβύτερου Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, στα πλαίσια των μαθημάτων Αγιογραφίας των Αγίων Εικόνων της Ορθοδοξίας μας, που έγινε την Παρασκευή, 11-11-2005.
Αναδημοσίευση από: http://www.floga.gr/50/04/2005-6/02_2005111104.asp
Πηγή: http://www.oodegr.com/oode/orthod/ag_eikones/gennisi_1.htm

†. ΤΑ ΑΓΙΑ ΛΕΙΨΑΝΑ (π. Ιάκωβος Τσαλίκης)Νομίζουν οἱ χριστιανοί ὅτι ἐγώ κοιμᾶμαι στή λάρνακα. Ἐγώ τούς πάντας βλέπω καί εἶναι μέσα τό σῶμα μου, ἀλλά ἐγώ πολλές φορές ἐξέρχομαι...

Ο π.Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος παίρνει "συνέντευξη" από τον (Άγιο) Γέροντα Ιάκωβο Τσαλίκη... 

Άκουσε το ΑΠΙΘΑΝΟ ηχητικό ντοκουμέντο!

Μια μοναδική συνέντευξη του
Αγίου Γέροντα Ιακώβου Τσαλίκη 
(το σκίτσο της "αμφοτεροδέξιας" Μαρίας Τσιράκογλου...)
στον π. Κωνσταντίνο Στρατηγόπουλο για τα Αγία Λείψανα...
(& το ηχητικό ντοκουμέντο!!!)

Ποιός εἶναι ὁ σκοπός ὕπαρξης τῶν Ἁγίων Λειψάνων στήν Ὀρθοδοξία μας καί πῶς μποροῦμε νά σταθοῦμε καί νά ἀξιοποιήσουμε τήν ἰαματική τους Χάρη καί εὐλογία.  

Συνέντευξη μέ τόν μακαριστό γέροντα π.Ἰάκωβο Τσαλίκη, προηγούμενο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ὁσίου Δαυίδ Εὐβοίας. 

Τό ἀπομαγνητοφωνημένο ἀπόσπασμα εἶναι ἀπό τήν ἐκπομπή Ράδιο-Παράγκα τοῦ ραδιοφωνικοῦ σταθμοῦ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Τήν ἐκπομπή παρουσίαζε ὁ πρωτοπρεσβύτερος π. Κωνσταντῖνος Στρατηγόπουλος.

π. Ἰάκωβος: Μιά μέρα θ᾽ ἀναστηθοῦν π. Κωνσταντῖνε μου, κατά τή βουλή καί τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ πού μᾶς εἶπε καί ὁ Χριστός μας «καί πάντες ἀναστήσονται». Καί ὅτι ὀστέα γυμνά ἐκβλύζουν ἰάματα, ἀλλά μέσα σ᾽ αὐτά τά λείψανα, τά ἱερά, κατοικοῦσε ἤ κατοικεῖ ψυχή ἀθάνατος κι ὅσο καί νά φθαροῦν μέσα στό χῶμα καί μέσα στή γῆ κάποτε μιά μέρα θά λάβουν ζωή αὐτά τά λείψανα καί τά ὀστά αὐτά, πάτερ Κωνσταντῖνε, καί θά ἀναστηθοῦν καί θά παρουσιαστοῦν πάλι στόν Δεσπότη Χριστό ὅπως, μέ συγχωρεῖτε, ἤμασταν καί πρῶτα ἀλλά καί μέ τό σῶμα, κι ὅτι θά λάβουν ζωή τά λείψανα αὐτά.

π.Κ.Σ.: Πάτερ Ἰάκωβε, ἔχετε ἐκεῖ τά λείψανα τοῦ ὁσίου Δαυίδ. Μήπως μπορεῖτε νά μᾶς πεῖτε μερικά πράγματα γιά τήν ἐνέργεια πού κάνουν τά λείψανα αὐτά. 

π. Ἰάκωβος: Πατέρα Κωνσταντῖνε, τά ἅγια λείψανα τοῦ ὁσίου Δαυίδ τά βλέπετε γυμνά ὀστέα. Ἀναβλύζουν ἰάματα καί δίδουν θεραπεία καί θεραπεύουν κάθε κακή ἀρρώστια, ὅπως τόσα καί τόσα πράγματα πού βλέπουμε στίς μέρες μας, αὐτά πού σᾶς ἔλεγα προηγουμένως στόν ὅσιο καί στόν ἅγιο Δαυίδ ἀλλά καί στόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Ρῶσσο.

Πάτερ Κωνσταντῖνε μου, ἐδῶ ὁ ἅγιος Δαυίδ, τά λείψανά του, ἔχουν θαυματουργική δύναμη, διότι μέσα σ᾽ αὐτά κατοικοῦσε ἡ ἀθάνατος ψυχή καί κατοικοῦσε πάτερ μου, κατοικεῖ, καί τό Ἅγιο Πνεῦμα. Λοιπόν, κάνουν πολλά θαύματα ὅταν σταυρώσουμε ἕναν ἄνθρωπο μέ τήν ἁγία του κάρα. Θεραπεύει ἀπό καρδιά, πού ἔρχονται στό μοναστήρι πολλοί ἄνθρωποι πονεμένοι, ἀπό καρκίνο, ἀπό διάφορες κακές ἀρρώστιες καί δύσκολες καί θεραπεύει πάτερ μου κάθε κακή ἀσθένεια. Καί βλέπουμε ὅτι μέσα σ᾽ αὐτά τά ὀστά, τά ἅγια λείψανα, κατοικεῖ πάτερ μου, ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ καί τό Ἅγιο Πνεῦμα, πάτερα Κωνσταντῖνε. Καί εἶναι πολύ θαυματουργός ὁ Ἅγιος καί κάνουν πάντα τά θαύματά τους οἱ Ἅγιοι ὅταν κι ἐμεῖς ἔχουμε πίστιν Θεοῦ. Πῶς λέγει ὁ Χριστός μας «ἔχετε πίστιν Θεοῦ, αἰτεῖτε καί δοθήσεται». Εἶναι, πάτερ μου, ζωντανή ἡ χάρις τῶν Ἁγίων καί τά ἱερά λείψανα ἔχουν θαυματουργική δύναμη καί δίνουν, πάτερ μου, ἰάσεις καί δίνουν, πάτερ μου, ἁγιασμό καί στό σῶμα καί στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου. 

π.Κ.Σ.: Πάτερ Ἰάκωβε εὐχαριστῶ πάρα πολύ γι᾽ αὐτά πού μᾶς εἴπατε γιά τά ἅγια λείψανα καί δέν ξέρω ἄν εἴχατε κάτι ἄλλο νά μοῦ πεῖτε γιά τούς ἀκροατές μας. Πῶς μποροῦν νά αἰσθανθοῦν μπροστά στά λείψανα καί πῶς μποροῦν νά ἀξιοποιήσουν τήν ἰαματική τους χάρη καί τήν εὐλογία. 

π. Ἰάκωβος: Πατέρα Κωνσταντῖνε, τά ἅγια λείψανα ἔχουν χάρη ἀπό τόν Θεό. Ἄς ποῦμε, βλέπετε ἦταν κι αὐτοί ἄνθρωποι στή γῆ ἀλλά... καθώς καί τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Ρώσου, ὅπως ὁ θεῖος Ἰωάννης ὁ Ρῶσσος πρό ὀλίγων ἡμερῶν εἶχε πεῖ ὅτι «νομίζουν πώς κοιμᾶμαι μέσα στή λάρνακα, πεθαμένος καί κοιμᾶμαι ἤ εἶμαι νεκρός. Ἐγώ ὅμως εἶμαι ζωντανός», μέ συγχωρεῖτε, «κι ὅτι αὐτοί νομίζουν πώς βλέπουν καί κοιμᾶμαι καί δέν ὑπολογίζουν οἱ Χριστιανοί. Ἀλλά ἄκουσε πάτερ μου νά σοῦ πῶ», λέει, «πολλή ἁμαρτία στόν κόσμο, πολλή ἀσέβεια καί πολλή ἀπιστία». Γι᾽ αὐτό εἶχε πεῖ, πατέρα Κωνσταντῖνε μου, ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Ρῶσσος, δέν τά λέω ἐγώ γιατί εἶμαι... μέ συγχωρεῖτε βλέπω φαντασίες, ἀλλά πάτερ μου, εἶπε ὁ θεῖος Ἰωάννης ὁ Ρῶσσος, ὅτι πρέπει νά γίνει πόλεμος, διότι πάτερ μου, πολλή ἁμαρτία στόν κόσμο.

Βλέπετε, πατέρα Κωνσταντῖνε μου ὅτι εἶχε κηρυχθεῖ ὁ πόλεμος, οἱ πλημμύρες, οἱ καταστροφές, τόσα καί τόσα κακά πού ἔγιναν ἐδῶ στήν Εὔβοια. Ἀλλά ἡ χάρις του εἶναι πολύ μεγάλη. «Νομίζουν οἱ χριστιανοί ὅτι ἐγώ κοιμᾶμαι στή λάρνακα. Ἐγώ τούς πάντας βλέπω καί εἶναι μέσα τό σῶμα μου, ἀλλά ἐγώ πολλές φορές ἐξέρχομαι». Ἦταν, πατέρα Κωνσταντῖνε μου, ἔξω ἀπό τή λάρνακά του ὁ ἅγιος καί λέει αὐτοί δέν μέ βλέπουν, ἐγώ τούς βλέπω καί τούς ἀκούω τί λένε. Καί πάλι, πατέρα Κωνσταντῖνε μου, εἰσῆλθε μέσα στή λάρνακά του καί ξάπλωσε σάν ἕνας ἄνθρωπος. Διότι ἔχουν, πάτερ μου, ζωήν αἰώνιον αὐτά τά λείψανα τῶν ἁγίων μας. Καί σ᾽ αὐτά τά κόκκαλα μέσα τά πεθαμένα, πού λέμε ἐμεῖς πεθαμένα, πατέρα Κωνσταντῖνε, ὑπάρχει ἡ ζωή ἡ ἀθάνατος, καί τό Πνεῦμα, πάτερ μου, καί ἡ ψυχή ἡ ἀθάνατος. 

π.Κ.Σ.: Πάτερ Ἰάκωβε Χριστός ἀνέστη κι εὐχαριστοῦμε πάρα πολύ γιά ὅλα.

π. Ἰάκωβος: Πατέρα Κωνσταντῖνε μου νά μᾶς ἔρθεις νά σέ δοῦμε.

π.Κ.Σ.: Νά εὔχεστε νά ἔρθουμε σύντομα.

π. Ἰάκωβος: Εὐχαριστοῦμε πολύ πατέρα Κωνσταντῖνε, πάντως, πατέρα Κωνσταντῖνε μου, τά ἱερά λείψανα ἔχουν τήν ἰαματική χάρη, ὅτι ὀστέα γυμνά ἐκβλύζουν ἰάματα καί θεραπεύουν κάθε κακή ἀρρώστια καί κάθε πονεμένο ἄνθρωπο. Διότι βλέπουμε, πατέρα Κωνσταντῖνε μου, πρό ὀλίγου, ...τώρα μπορεῖ νά σέ κουράζω...

π.Κ.Σ.: Ὄχι, θέλω ν᾽ ἀκούσω πολλά ἀπό σᾶς... 

π. Ἰάκωβος: Πρό ὀλίγου ἦταν ἕνας νέος ἀπό τήν πατρίδα τοῦ ἁγίου, τή Λοκρίδα, κι αὐτός ὁ νέος περίμενε τέσσερις ἡμέρες στή μονή καί μοῦ λέγει, πάτερ, μοῦ λέγει, πόσο καλό κάνει ἡ Ἐκκλησία. Ἐγώ πήγαινα, λέει, εἰκοσιπέντε χρόνια στήν Ἐκκλησία ἔμενα λιγάκι κι ἔφευγα. Ἐδῶ, πάτερ μου, κάθησα τρεῖς ἡμέρες στό μοναστήρι σας καί, πάτερ μου, καθόμαστε σ᾽ ὅλη τή Λειτουργία, ἀλλά τί ὡραῖα γράμματα πάτερ μου, λέει. Θά κατοικήσει, λέει, μέσα στό σῶμα μου, ὁ Θεός καί ὁ ἅγιος Δαυίδ. Καί εἴδαμε τή μεταμέλεια τοῦ ἀνθρώπου αὐτοῦ, τοῦ νεαροῦ, πατέρα Κωνσταντῖνε μου, εἴδαμε τή μετάνοιά του, κι ἀμέσως βλέπετε, ἔπεσε ὁ σπόρος εἰς ἀγαθήν γῆν καί ὁ καλός ὁ λόγος. Καί χαιρόμεθα πατέρα Κωνσταντῖνε μου, διότι ἔρχονται πονεμένες ψυχές καί ἄνθρωποι μέ ἁμαρτίες καί μέ σφάλματα καί γίνονται ἀπό παλαιοί ἄνθρωποι νέοι ἄνθρωποι.

Καί εὐχαριστῶ πάρα πολύ τήν ἀγάπη σας, πού μ᾽ ἀκούσατε πατέρα Κωνσταντῖνε μου... 

π.Κ.Σ.: Βεβαίως, βεβαίως, μάλιστα...

π. Ἰάκωβος: Εὐχαριστοῦμε πολύ καί μέ τό καλό, εὔχομαι καλή δύναμη. Μέ τό καλό νά μᾶς ἔλθετε στήν ἁγία Μονή, μέ τό καλό πάντοτε νά ἐξυπηρετεῖτε τό ποίμνιό σας ἐκεῖ καί νά διδάσκετε τόν λόγον τῆς ἀληθείας...

πηγή

http://koukfamily.blogspot.gr/

https://amfoterodexios.blogspot.gr/

"...Με εγκεφαλικό, παραλυσία ...και ό,τι άλλο, αποφάσισε να κάνει ξανά ομιλία...

Φωτογραφία του φανούρης μοσκιού.
Με εγκεφαλικό, παραλυσία...και ό,τι άλλο , αποφάσισε να κάνει ξανά ομιλία...
Καθισμένος στο αναπηρικό καροτσάκι,
μας λέει:
"Αγαπώ το Θεό, γιατί με αγαπά, όχι ανταλλακτικά ..."
Για όσους δεν καταλάβαμε ...το λεχθέν ήταν στην κατάσταση της αναπηρίας εκ του εγκεφαλικού , με μια ένταση φωνής που ίσα διακρίναμε το τι έλεγε κι ας ήταν με μικρόφωνο...
Αυτό ήταν κήρυγμα και πράξη ταυτοχρόνως...
Αυτός ήταν ο ληστής εκ δεξιών...
Την ευχή του να έχουμε
φανούρης μοσκιού

Σχόλιο Ορθόδοξος Έλληνας :
Ένας ξεχωριστός κληρικός που όντας σιωπών....... συνεχίζει να διδάσκει στην ψυχή των πιστών!

Ο Σταυρός ως αξεπέραστο επίπεδο και μοντέλο Παιδείας (π. Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος)

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία του πρωτοπρεσβύτερου Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, που πραγματοποιήθηκε στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Βούλας, την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως, 11/03/2007

Σεβασμιώτατε Επίσκοπε – υπόμνηση και τύπος του εν τω μέσω ημών Σταυρωμένου και Αναστημένου Χριστού. Σεβαστοί πατέρες – και ταυτόχρονη υπενθύμιση της καθημερινής θυσίας του Χριστού. Λαέ του Θεού ορθόδοξε – φορέα του σταυροαναστάσιμου ήθους της πονεμένης και μαρτυρικής ορθοδοξίας.

Εδώ και μερικές μέρες στο κέντρο της Αθήνας γίνεται μια πάλη για την παιδεία. Η μια μεριά χρησιμοποιεί δακρυγόνα, για να επιβληθεί ένα μοντέλο παιδείας. Η άλλη μεριά έκαψε την ελληνική σημαία. Μήπως, υπενθύμιση της χαμένης και ξεχασμένης προτάσεως περί παιδείας; Κάποιοι άλλοι έκαψαν ένα φρούριο στον «Άγνωστο Στρατιώτη». Μήπως και πάλι υπενθύμιση της χαμένης και ανύπαρκτης ιστορίας των αγνώστων, μαρτυρικών στρατιωτών αυτού του τόπου; Η Παιδεία.

Μερικές μέρες μετά, μετά απ’ τα καπνογόνα, η Ορθόδοξη Εκκλησία θυμάται το Σταυρό και γιορτάζει σήμερα αυτή τη μνήμη Του και την προτείνει ως αξεπέραστο επίπεδο και μοντέλο Παιδείας. Μην το ξεχάσουμε -εμείς τουλάχιστον- γιατί θα μπούμε πάλι στην αντιπαλότητα – ποιο είναι το υπόδειγμα της Παιδείας. Καθημερινές προτάσεις παιδείας, εδώ κι αιώνες καταθέτει η Ορθοδοξία μας μπροστά στα μάτια μας. Ή τις δεχόμαστε ή καίμε μετά τη σημαία μας ή πετάμε δακρυγόνα.

Ο Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος μια μέρα κατηγορήθηκε με μια πολύ βαριά κατηγορία. Μια κοπέλα που βρέθηκε έγκυος, για να δικαιολογηθεί, κατήγγειλε τον αναχωρητή ότι τη βίασε. Ρίχθηκαν τότε πάνω του και τον διαπόμπευσαν, κρεμώντας πάνω του μαγειρικά σκεύη και χτυπώντας και βρίζοντάς τον. Ο Άγιος δεν είπε λέξη για να απολογηθεί και μάλιστα δέχθηκε να εργάζεται πολύ για να ανταπεξέλθει στις ανάγκες της γυναίκας και του παιδιού του -όπως έλεγε- που του’ χε στείλει η θεία Πρόνοια. Όταν μετά από καιρό αναγνωρίστηκε η αθωότητά του, όλο το χωριό, έμπλεο θαυμασμού, πήγε να ζητήσει συγνώμη. Εκείνος όμως είχε φύγει. Έπρεπε να φύγει, γιατί αυτό το μοντέλο της παιδείας δεν ζητάει ούτε την καταξίωση, ούτε την κενοδοξία. Ήταν μια πρόταση παιδείας σταυρού της αδίκου κατηγορίας.

Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, όταν βρέθηκε μπροστά σε μια ψευτοσύνοδο εκπροσώπων των ποικιλώνυμων Εκκλησιών της εποχής του, που είχαν καταντήσει σε αίρεση, άκουσε το ερώτημα: «Μάξιμε, σε ποια Εκκλησία ανήκεις; Του Βυζαντίου, της Ρώμης, της Αλεξανδρείας; Ορίστε, εμείς είμαστε ενωμένοι». Εννοείται στην αίρεσή τους. Κι αυτός τους είπε: «Ανήκω στην Εκκλησία όπου υπάρχει η ορθή και σωστή πίστη». Είναι το μαρτύριο της ορθής ομολογίας. Μετά από λίγο -δεν τον κατάλαβαν- καταδικάστηκε. Του ’κοψαν το χέρι και τη γλώσσα.

Υπάρχει το μαρτύριο και η παιδεία της αμεριμνησίας. Ο Άγιος Φιλάρετος τα ’χασε όλα · δεν είχε τίποτε. Το τελευταίο ζώο που του ’χε μείνει το ’δωσε σ’ έναν φτωχό που το χρειαζόταν. Και στο τέλος του ’μεινε ένα μελίσσι κι αφού το μοίρασε όλο σε φτωχούς, έδωσε το ρούχο του το τελευταίο σ’ έναν ζητιάνο που το ’χε ανάγκη. Αυτός σήκωσε την παιδεία της αμεριμνησίας.

Ο Άγιος Κύριλλος ο Φιλεώτης, όταν κατάλαβε ότι το μυστήριο της Ορθόδοξης Παιδείας κρύβεται στην ταπείνωση και στη διακονία, πήγε μόνος του, οικειοθελώς, για τρία χρόνια και εργάστηκε ως ναύτης σ’ ένα καράβι, αποφασισμένος να υπακούει σε όλους, όπως στον ίδιο τον Κύριο · δεχόμενος με χαρά χλευασμούς, λοιδορίες, ταπεινώσεις και αδικίες κάθε λογής. Ήταν άλλο μαρτύριο και μια άλλη παιδεία.

Αυτοεκτίμηση ή Ταπείνωση; Πορεία από την τραγωδία στην κάθαρση (π. Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος)

Τα τελευταία χρόνια ακούμε στην Ελλάδα πολλούς αυτοαποκαλούμενους ψυχοθεραπευτές να ομιλούν περί αυτοανάλυσης, αυτοεκτίμησης ή αυτοσεβασμού, τη στιγμή που συνάδελφοί τους στο εξωτερικό (http://www.tanadineen.com/media/ReportMagazineReview.html ) καταδεικνύουν το μη επιστημονικό αλλά και επικίνδυνο αυτού του δήθεν θεραπευτικού και παιδαγωγικού εργαλείου. Πρακτικές και μέθοδοι που στηρίζονται στην αυτοεκτίμηση, όπως και με όποιους στόχους και αν χρησιμοποιούνται, έχουν  καταστροφικές συνέπειες. Η θεραπεία βρίσκεται στην ταπείνωση. Η Εκκλησία μας θεραπεύει διαλύοντας την αυτοεκτίμηση και καταργώντας την αυτοανάλυση. (Η συντακτική ομάδα της ΑΛΛΗΣ ΟΨΕΩΣ)

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία που πραγματοποιήθηκε στον Ιερό Ναό Αγίου Παντελεήμονος της Ιεράς Μητρ. Γλυφάδας στις 14/3/2010.

Να κάνω μια μικρή εισαγωγή -θα την έλεγα ιστορική, με δυο γραμμές μονάχα- η οποία μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε το νόημα, να κάνω μια αναγωγή γνωστή σε σας· έτσι να πάω λίγο στην κοινωνική σκέψη της Αρχαίας Ελλάδας, όπου, ξέρετε, κατά την Αριστοτέλεια ρήση ο άνθρωπος είναι ον κοινωνικό. Ένας βασικός ορισμός, που τουλάχιστον για τα μέτρα της φιλοσοφίας της Αρχαίας Ελλάδας είναι κάτι πολύ ουσιαστικό και προχωρημένο, αφού το ον το κοινωνικό αναιρεί τον εγωισμό και τον αποκλεισμό.

Αυτό είναι καλό βέβαια για την Αρχαία Ελλάδα όπου λείπει ο Χριστιανισμός, αλλά μέσα στο χώρο του Χριστιανισμού το ον το κοινωνικό δεν είναι αρκετό, να είναι κοινωνικό ον. Και θα μπορέσω να δώσω -παρόλο που θα μπορούσα να πω πολλές ορολογίες- το πέρασμα από την Αρχαία Ελλάδα, απ’ αυτή την κοινωνικότητα που αποκλείει μορφές εγωισμού, κλεισμένων ανθρώπων -σχετικά πάντοτε- θα μπορούσα να κάνω το πέρασμα το θεολογικό και ουσιαστικά το ανθρωπολογικό στο χώρο της Καινής Διαθήκης μέσα από την πολύ γνωστή φράση των Πατέρων που [λένε ότι] ο άνθρωπος δεν είναι απλώς ον κοινωνικό, είναι «ζῶον θεούμενον» (Παν.Νέλλας). Και μόνο αυτή η αντιπαράθεση μπορεί να σας δώσει έναν ορισμό για να καταλάβετε πως ακόμη και κοινωνικοί να είμαστε -που το κοινωνικό ξεπερνάει έναν ατομισμό, έχεις παρέες, γνωρίζεσαι, μιλάς, έχεις κουράγιο να σταθείς πλάι στον άλλον- αν δεν είναι το θεούμενον, και εκεί πέρα τα πράγματα είναι μισά. Έχουμε λοιπόν στην εξέλιξη της ιστορίας της κοινωνιολογίας των ανθρώπων το ον το κοινωνικόν, το Αριστοτελικό και το Αρχαίο Ελληνικό και το ξεπέρασμα που είναι ζώον θεούμενον. Ενώ το ον είναι κάτι πολύ αφηρημένο: ένα ον, ένα πλάσμα. Το ζώον είναι, θα έλεγα, και βλαπτικό για την ισορροπία του εγωισμού του ανθρώπου. Να σε πουν τώρα ζώον αυτή τη στιγμή, θα θυμώσεις πάρα πολύ. Και μάλιστα είναι ζώον, θεούμενον, όμως. Άρα η πορεία, ο συσχετισμός έχει σχέση με το Θεό. Ούτε έχει σχέση με την κοινωνία, γιατί ούτε η κοινωνία είναι η απόλυτη αξιοκρατία. Ποια είναι τα μέτρα της κοινωνίας. Ποιοι είναι οι ορισμοί της κοινωνίας. Πώς εγώ θα θεραπεύσω τον εαυτό μου με ένα μέτρο που λέγεται κοινωνία και ποια είναι αυτή η κοινωνία. Γιατί για να έχεις θεραπεία, πρέπει να έχεις καλά φάρμακα και καλή ιατρική.

Έτσι λοιπόν το πέρασμα στην Ορθοδοξία μας μέσα από το «ζῶον θεούμενον» είναι καταπληκτικό για τη θεραπευτική αυτού του επικίνδυνου δεδομένου του ανθρώπου που -το λέω στην αρχή- να μην θέλει να είναι κοινωνικός ή να είναι μονάχα κοινωνικός κατά τα μέτρα της κοινωνικότητας· ούτε αυτό μας αρκεί στην Εκκλησία. Μπορεί να είμαστε μια κοινωνία και να τρωγόμαστε, να αντέχει ο ένας τον άλλον γιατί πρέπει να ζήσουμε, να δουλέψουμε, να είμαστε στο σπίτι μέσα γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι άλλο, αλλά και να τρωγόμαστε. Άρα το κοινωνικό δεν αρκεί, αρκεί το θεούμενον.

Η Βαϊοφόρος (π. Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος)

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, ἀπό τήν ἱστοσελίδα floga.gr, στά πλαίσια τῶν μαθημάτων ἁγιογραφίας τῶν Ἁγίων εἰκόνων τῆς Ὀρθοδοξίας μας, πού ἔγινε τήν Παρασκευή 20-1-2006.
Νά ἀναλύσουμε σήμερα τήν εἰκόνα τῆς λεγομένης Βαϊοφόρου, δηλαδή τῆς εἰσόδου τοῦ Χριστοῦ τήν ἡμέρα τῶν Ἱεροσολύμων στήν πόλη αὐτή, πού ἀκολούθησε μετά ὁ σταυρός καί ὅλα τά γεγονότα τοῦ πάθους.
Βέβαια, ἐπειδή μπαίνουμε ἤδη στά γεγονότα τοῦ πάθους, ὅλη ἡ ζωή τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἕνα ἀποκαλυπτόμενο μυστήριο. Ὅ,τι κάνει ὁ Θεός εἶναι μυστήριο, ἀλλά ἀποκαλυπτόμενο καί τό μυστήριο αὐτό τό κατανοοῦμε κατά τά μέτρα τῶν ἀνθρωπίνων δυνατοτήτων πού ἔχουμε, κατά τά μέτρα τῆς καθάρσεως πού ἔχουμε καί πολλά ἄλλα σημεῖα δέν τά κατανοοῦμε. Ἔτσι μπαίνουμε σέ ἕνα χῶρο καταληπτοῦ τε καί ἀκαταλήπτου. Ὅλα εἶναι ἔτσι. Ἀλλά θέλω νά πῶ ὅτι ὅσο πλησιάζουμε στά γεγονότα τά κορυφαῖα τῆς Σταυρώσεως καί τοῦ πάθους τοῦ Χριστοῦ μας, τά γεγονότα γίνονται πιό ἀκατάληπτα καί χρειάζονται ἀκόμα περισσότερο κάθαρση γιά νά τίς καταλάβουμε αὐτές τίς ἐκφράσεις. Βλέπετε οἱ μαθητές ἄκουγαν τόν Χριστό ὅταν ἐκήρυττε. Μερικά δέν τά καταλάβαιναν καί τοῦ ἔλεγαν δέν καταλαβαίνουμε καί γιατί τά λές καί μέ παραβολές μάλιστα; Ἐνῶ ὁ Χριστός ἔλεγε τίς παραβολές γιά νά ἦταν πιό εὔκολα, πιό βατά, πιό διδακτικά. Αὐτοί οὔτε τίς παραβολές δέν καταλάβαιναν κι ὁ Χριστός ἑρμήνευε τίς παραβολές καί αὐτοί καταλάβαιναν λίγα. Πόσω μᾶλλον ὅταν φτάνουμε στό ἀκατανόητο τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ καί τῆς ἀναστάσεώς Του. Ὅσο λοιπόν, προχωροῦμε τά πράγματα ἑρμηνευτικά γίνονται πιό δύσκολα καί χρειάζεται περισσότερη κάθαρση ἡ κατανόηση.
Θέλω νά πῶ τώρα γιά μᾶς, πού ἄν κάποτε γίνετε ἁγιογράφοι καί ἁγιογραφεῖτε τά γεγονότα αὐτά, ἀκόμη καί ἡ περιγραφή τῶν γεγονότων πρέπει νά σᾶς κάνει νά στέκεστε μέ πολύ σεβασμό πρός τά γεγονότα καί χρειάζεται πολλή προσευχή καί πολλή κάθαρση. Δέν λές ξεκινῶ τήν εἰκόνα νά τήν κάνω ἔτσι. Πραγματικά χρειάζεται μιά ἐμβάθυνση στά γεγονότα κατά τά μέτρα τοῦ δυνατοῦ. Νά δοῦμε αὐτά τά μέτρα τοῦ δυνατοῦ πού ἔχουμε στήν εἰκόνα τῆς Βαϊοφόρου.
Ἔχουμε μπροστά μας τό Χριστό, ὅπως τό περιγράφει τό κείμενο τό εὐαγγελικό. Ὁ Χριστός κάθεται πάνω στό γαϊδουράκι, κάποιοι ἄνθρωποι τόν ὑποδέχονται στήν πόλη καί πίσω ἀπό Αὐτόν εἶναι οἱ μαθητές Του. Κάποια παιδιά στρώνουν τά ἱμάτια αὐτῶν καί [ἐπίσης φαίνεται] ἡ ἁγία Πόλις. Νά δοῦμε ἕνα πρός ἕνα τά γεγονότα.
Ἔχουμε τό Χριστό, ὁ Ὁποῖος φοράει δύο ἐνδύματα ὅπως πάντα, διπλοῦς στήν φύση εἶναι. Φωτοστέφανο ἔχει ὁ Χριστός, ὅλοι οἱ Ἅγιοι ἔχουν φωτοστέφανο, ἀλλά στό φωτοστέφανο τοῦ Χριστοῦ ἐπάνω εἶναι χαραγμένος ἕνας σταυρός. Σέ ἄλλο φωτοστέφανο ἐπάνω δέν χαράσσεται σταυρός. Στά χέρια Του κρατάει τό γνωστό εἰλητάριο πού ξέρουμε, πού εἶναι ἡ δοθείσα ἐξουσία καί μέ τό δεξί χέρι εὐλογεῖ.

Nηπτική λύσις στό πρόβλημα τῆς κατανοήσεως καί τῆς μεταφράσεως τῶν Λειτουργικῶν Κειμένων (π. Κωνσταντίνος Στρατηγόπουλος)

 

 

by hristospanagia5

(Απομαγνητοφωνημένη ομιλία του πρωτοπρεσβύτερου Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, επάνω στο χωρίο του κατά Λουκάν Ευαγγελίου, κεφάλαιο 8ο, στίχοι 5 έως 15, στα πλαίσια της ερμηνείας του κηρύγματος της Κυριακής, που έγινε την Κυριακή στις 17-10-2010.)
Ερμηνευτική προσέγγιση της παραβολής του σπορέως σε κυριακάτικο κήρυγμα

Η παραβολή του σπορέως που ακούσαμε στο σημερινό Ευαγγέλιο, η τόσο γνωστή, αλλά και τόσο άγνωστη, είναι, σε ένα πρώτο κοίταγμα πολύ εύληπτη και πολύ κατανοητή. Τόσο κατανοητή και γνωστή στο πλήρωμα του λαού της Εκκλησίας μας, που θα ερωτούσε κανείς «τι άλλες ερμηνευτικές προσεγγίσεις θα μπορούσε να κάνει κάποιος ,παρά να μιλήσει για τα γνωστά»;Κι όμως με το ίδιο αυτό κείμενο με αυτά τα λόγια του Χριστού μας ανοίγεται ένα πολύ μεγάλο θέμα, το οποίο αφορά τον κάθε Χριστιανό και είναι το πώς κατανοούνται μέσα στην Εκκλησία τα λειτουργικά κείμενα. Πως μπορούμε να ζήσουμε τα κείμενα; Πολλοί λένε ότι «δεν καταλαβαίνουμε τι γίνεται στα τελούμενα μέσα στην εκκλησία».Το κείμενο αυτό του σημερινού Ευαγγελίου με απλό και θεολογικό τρόπο δίνει απάντηση στο πως θα μπορούμε να κατανοούμε τα κείμενα αυτά. Η απάντηση που δίνει εδώ ο Χριστός όταν Του λένε οι μαθητές Του «τι σημαίνει αυτή η παραβολή;» είναι στο πρώτο άκουσμά της προβληματική. Τους λέει: «Εσείς είστε εδώ για να ακούτε τα μυστήρια του Θεού. Οι άλλοι θα τα ακούνε σε παραβολές». Δηλαδή, το μυστήριο είναι τόσο εύκολο να κατανοηθεί; Ενώ η παραβολή που είναι μια απλή διήγηση είναι δύσκολη;

Μάλιστα, όπως φαίνεται μέσα στο κείμενο ο Χριστός προβάλλει και μια πρόσθετη δυσκολία όταν λέγει ότι: «σε αυτούς μιλώ με παραβολές για να φαίνεται ότι βλέπουν, ενώ δεν βλέπουν και για να φαίνεται ότι ακούν, ενώ δεν ακούν». Αλλά, γιατί να υπάρχει αυτή η δυσκολία;

Πέρα απ᾽ όλη αυτή την δυσκολία όμως αυτή η παραβολή του σπορέως με τα ίδια τα λόγια του Χριστού ανοίγει ένα πολύ μεγάλο θέμα. Το θέμα της κατανοήσεως των λόγων της Εκκλησίας. Δίνει όμως και το κλειδί του ξεκλειδώματος αυτού του «γρίφου», θα έλεγα, που αφορά πολλές φορές τον λαό μας και που έχει ταλαιπωρήσει την Εκκλησία με τις προσπάθειες μεταφράσεως των λειτουργικών κειμένων, των ακολουθιών κ.λ.π., οι οποίες έχουν δημιουργήσει πολυποίκιλες μορφές διαταράξεως της ισορροπίας της Εκκλησίας.

«Διάφοροι φορεῖς τρομοκρατοῦν τόν λαό μας! Ὅποιος ἀντιδράσει, θὰ πονέσει. Ἀλλὰ ἐγὼ ξέρω ὅτι σὲ αὐτὸν τὸν τόπο ὑπάρχει μιὰ ἱστορία ἀντιδράσεως!»

by hristospanagia5

Τοῦ π. Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, 

Δρ. Θεολογίας καὶ Οἰκονομικῶν

 

Ὁ π. Κωνσταντῖνος Στρατηγόπουλος κάνει μιὰ μνημειώδη ἀναφορὰ στὴν εὐρωζώνη, τὸ εὐρώ, τὶς ἀδηφάγες τράπεζες ὡς μασωνοδαιμονικὲς δομὲς καὶ στὴν δέουσα ἀντίδρασή μας ἔναντί τους στὶς κάλπες.

«Ἔχω καὶ μία παρατήρηση. Γιὰ χίλιους λόγους, διάφοροι φορεῖς -ὁποιοιδήποτε- ὅλο αὐτὸν τὸν καιρό τρομοκρατούν τό λαό μας, μὲ διάφορους ἐκφοβισμούς. Καὶ αὐτὸς ὁ ἐκφοβισμὸς εἶναι διπλός. Ὁ ἕνας ἐκφοβισμὸς εἶναι τί θὰ γίνει ἂν θὰ φύγουμε ἀπὸ τὴν ΕΟΚ καὶ ὁ ἄλλος εἶναι τί θὰ γίνει ἂν δὲν θὰ φύγουμε.  Προσέξτε, κανένα ἀπὸ αὐτὰ τὰ μεγέθη δὲν μπορεῖ νὰ ἀποτελέσει στοιχεῖο ἐκφοβισμοῦ. Θὰ τὸ ἀναλύσω τώρα. Γιατί καλῶ τὸ λαὸ νὰ εἶναι ἐλεύθερος. Καὶ ἐπειδὴ βρισκόμαστε σὲ μιὰ καίρια καμπὴ τῆς ἱστορίας, ποὺ τώρα θὰ τὴ δηλώσω κατὰ τὴ γνώμη μου, καὶ καλὸ εἶναι νὰ πάρετε θέση, θέλετε δὲν θέλετε, ὄχι μπροστά μου, στὸ νοῦ σας.

Κυριακή τοῦ Σπορέως-Μικρή νηπτική κλίμακα πνευματικῆς ζωῆς

by hristospanagia5

Τήν πολύ γνωστή παραβολή τοῦ σπορέως πού ἀκούσαμε πρίν ἀπό λίγο, ἀπό τό Κατά Λουκᾶν Εὐαγγέλιο, μποροῦμε νά τή διαφοροποιήσουμε ἀπό ἄλλες περικοπές γιά ἕναν ἰδιαίτερο λόγο:
Εἶναι μιά περικοπή πού μέσα σέ μιά μοναδική ἔκφραση, ἑρμηνεύεται ἡ ἴδια ἀπό τόν Χριστό. ῎Ετσι, θά μποροῦσε κανείς νά πεῖ ὅτι κανείς δέν μπορεῖ νά παρέμβει ἑρμηνευτικά σέ αὐτό τό κείμενο, ἐφόσον ὁ ἴδιος ὁ Χριστός ἑρμηνεύει τά δικά Του τά λόγια. Καί παρόλο πού δέν μποροῦμε πραγματικά νά μιλήσουμε γιά ἑρμηνευτικές προεκτάσεις ἤ ἀναλύσεις, ἀφοῦ τά εἶπε ὅλα ὁ Χριστός, μποροῦμε, μέσα ἀπό τό δεύτερο κείμενο τῆς ἑρμηνείας τοῦ Χριστοῦ πού δίνει στήν παραβολή, νά ἀποκαλύψουμε – καί αὐτό εἶναι μιά μικρή νηπτική, θά ᾽λεγα μιά μικρή κλίμακα πνευματικῆς ζωῆς πού ὁδηγεῖ στόν ἴδιο τόν Χριστό.

  Νά δοῦμε αὐτή τήν ἑρμηνεία τοῦ Χριστοῦ, πῶς εἶναι μιά μικρή κλίμακα καί μιά πορεία πνευματικῆς ζωῆς καί ἀποκαλύπτεται στή ζωή μας ὁ Χριστός.
Πρῶτα-πρῶτα ἡ ἑρμηνεία πού δίνεται γιά τόν Λόγο. Ὁ σπόρος εἶναι ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, καί δέν εἶναι ὁ Λόγος ἁπλῶς τό ἄκουσμα· εἶναι ἀκριβῶς ἡ ἐλλογοποίηση τοῦ ἀνθρώπου, δηλαδή πού μπαίνει μές στήν καρδιά μας [ὁ Λόγος]. Δύο φορές μέσα ἀπό τό κείμενο περνάει ἡ λέξη «καρδιά». Μπαίνει μές στήν καρδιά μας ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, πού εἶναι ὁ Θεός-Λόγος, καί ἐμεῖς χριστοποιούμεθα καί γινόμαστε λογικοί, ὄντως λογικοί ἄνθρωποι, ἄνθρωποι τοῦ Χριστοῦ. ῎Ετσι λοιπόν, αὐτή ἡ κλίμακα ὁδηγεῖ στή χριστοποίηση τοῦ ἀνθρώπου.

Πατὴρ Κωνσταντῖνος Στρατηγόπουλος: «Ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ»

by hristospanagia5

   

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, ἀπό τήν ἱστοσελίδα floga.gr, ἐπάνω στό χωρίο τοῦ κατά Λουκᾶν Εὐαγγελίου, κεφάλαιο 18ο, στίχοι 18 ἕως 27, στά πλαίσια τῆς ἑρμηνείας πού ἔγινε στό κήρυγμα τῆς Κυριακῆς 28-11-2010.

 Τό ἀφετηριακό ἐρώτημα τό ὁποῖο ὑποβάλλει αὐτός ὁ ἄρχων στόν Χριστό εἶναι ἐρώτημα πανανθρώπινο καί διαχρονικό. Τό ἀκούσατε καί τό ξέρετε πολύ καλά: «Τί πρέπει νά κάνω γιά νά κληρονομήσω τήν αἰώνια ζωή». Ἀλλά αὐτό τό γενικό ἐρώτημα ἔτσι μόνο του δέν λέει τίποτε, γιατί μπορεῖ κάποιος νά τό ἀπαντήσει φιλοσοφικά, νά τό ἀπαντήσει μέ λογισμικά συστήματα ἄλλων θρησκειῶν, ἀλλά πρέπει νά τό ἀκουμπήσει χριστιανικά τε καί ὀρθόδοξα αὐτό…

τό ἐρώτημα καί νά βρεῖ τά βαθύτατα ἐρείσματά του γιά νά γίνει καί μιά βιωματική πραγματικότητα.

  Νά μποῦμε στήν ἀνάλυση τῆς πορείας, ἀλλά νά ξεκαθαρίσουμε δύο πράγματα -ἄς τό πῶ ἔτσι- σάν κατήχηση, γιά νά μείνει στή μνήμη τοῦ λαοῦ. «Ποιά εἶναι ἡ διαχρονικότητα, ἀπό πότε ἀρχίζει ἡ αἰωνιότητα;» εἶναι τό πρῶτο ἐρώτημα καί τό δεύτερο: «σέ ποιά ἐμβέλεια βιώνεται πάνω μου καί ποῦ ἀλλοῦ πιάνει;» καί μετά: «ποιός ὁ τρόπος;». Θά ἀπαντήσω ὅπως εἶπα κατηχητικά στά δύο πρῶτα ἐρωτήματα, «ποιά εἶναι ἡ ἐμβέλεια;». Ἡ αἰωνιότητα εἶναι αἰωνιότητα, ἀλλά ἀπό ποῦ ἀρχίζει; Ὁ Χριστός δίνει μιά σαφέστατη ἀπάντηση, γιατί ἀπαντάει μέ τά πρῶτα λόγια «οὐ κλέψεις, οὐ μοιχεύσεις»

Πατὴρ Κωνσταντῖνος Στρατηγόπουλος: Ἡ ζωτικὴ κίνηση τῆς «ἀκινησίας» τοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ ἀκινησία τῆς «κίνησης» τοῦ κόσμου

by hristospanagia5

 

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, ἀπό τήν ἱστοσελίδα floga.gr, ἐπάνω στό χωρίο τοῦ κατά Λουκᾶν Εὐαγγελίου, κεφάλαιο 13ο, στίχοι 10 ἔως 17, στά πλαίσια τῆς ἑρμηνείας πού ἔγινε στό κήρυγμα τῆς Κυριακῆς 5-12-2004.

Θά ἔλεγε κάποιος πώς ἀκούσαμε ἕνα ἀκόμη θαῦμα τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά ἐπειδή τό θαῦμα ἀκριβῶς κινεῖται στόν χῶρο τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ μυστηρίου τῆς ἀγάπης Του, παρόλο πού φαινομενικά δηλώνει τί γίνεται, μέσα σέ αὐτό τό θαῦμα κρύβεται μιά ὁλόκληρη διεργασία τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ καί τῆς καρδιακῆς ἀνταποκρίσεως τοῦ ἀνθρώπου σέ αὐτό τό θαῦμα πού κάνει. Αὐτή ἡ περικοπή πού ἀκούσαμε πρίν ἀπό λίγο, τόσο ἁπλά…

κατανοητή, προσδιορίζει, στά ἐσωτερικά της πολύ μυστικά μεγέθη, πολύ βαθιές καρδιακές διεργασίες πού εἶναι ἀνοιχτές καί γιά μᾶς, φυσικά, γιά τή λειτουργία τοῦ δρόμου τοῦ θαύματος μέσα ἀπό ἄλλες διαδικασίες, πέρα ἀπό τόν τρόπο πού ἐμεῖς τό καταλαβαίνουμε σάν ἔκτακτο γεγονός, μέσα ἀπό τό ὁποῖο γίνεται κάτι ξαφνικά ἐπάνω μας.

Προσέξτε -καί πρέπει νά προσέξουμε- τίς λεπτομέρειες τῆς περικοπῆς. Ἐδῶ προσδιορίζεται πάρα πολύ συγκεκριμένα, σχεδόν μέ τρεῖς λέξεις (κάτι πού δέν εἶναι σύνηθες), τό εἶδος τῆς ἀρρώστιας τῆς γυναίκας, θαρρεῖς καί γράφει κάποιος ἕνα ἰατρικό δελτίο. Λέει «συγκύπτουσα, μή δυναμένη ἀνακῦψαι» καί μάλιστα «εἰς τό παντελές». Δέν εἶναι σύνηθες τό γεγονός τῆς περιγραφῆς τῆς ἀρρώστιας «τριτῶς», μέ αὐτόν τόν τρόπο πού γίνεται ἐδῶ πέρα καί θέλει κάτι νά προκαλέσει ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς, γιά τή διεργασία τῆς βαθιᾶς ἑρμηνείας τοῦ κειμένου. Δηλώνεται λοιπόν μιά ἀκινησία τῆς γυναίκας: «Συγκύπτουσα», «μή δυναμένη ἀνακῦψαι» καί «εἰς τό παντελές». Ταυτόχρονα ὅμως, ἀπ᾽ ὅ,τι φαίνεται, ἀπ᾽ ὅ,τι ἑρμηνεύουν οἱ Πατέρες πού προσεγγίζουν τήν περικοπή, μές στήν καρδιά τῆς γυναίκας τῆς ἐξωτερικά ἀκίνητης λειτουργεῖται μιά πολύ βαθιά κίνηση. Εἶναι μυστική κίνηση πού δέν φαίνεται στό κείμενο. Ἁπλῶς συλλαμβάνουμε τήν κίνησή της μέ ἕναν τρόπο ἀποφατικό ὄχι γιατί κάνει κάτι, οὔτε λέει τίποτε (εἶναι τελείως σιωπηλή), [ἀλλά] ἀπό τή λέξη πού λέει τό κείμενο, ὅτι ὁ Χριστός «προσεφώνησε» αὐτή.

Ὁ Χριστός, παρόλο πού μᾶς ἀγαπάει ἀτέλειωτα, δέν παρεμβαίνει ποτέ διά ἐξωτερικῶν γεγονότων γιά νά παρέμβει στήν ἐλευθερία μας. Ἐδῶ τό «προσεφώνησε» καί μάλιστα «προσεφώνησε» (δίνεται ἐπίφαση στό γεγονός τοῦ ἤχου τῆς φωνῆς) σημαίνει πού ὁ Χριστός ἀνταποκρίνεται σέ αὐτή τή βαθιά ἐσωτερική μυστική κίνηση πού κάνει ἡ γυναίκα, ἡ ἀκίνητη γυναίκα, ἀλλά κινούμενη καρδιακά πρός τόν Χριστό, ἀπ᾽ ὅ,τι φαίνεται μέ ἕναν τρόπο ἡσυχαστικό, βαθιά νηπτικό, ἀσκητικό. Αὐτή ἡ γυναίκα, πολύ μυστικά, πολύ κρυφά ἀσκήθηκε σέ αὐτή τήν κίνηση πρός τόν Χριστό καί ὁ Χριστός ἀνταποκρίνεται προσφωνῶν αὐτήν. Καί φαίνεται πού ἔτσι εἶναι τά πράγματα, πώς ἡ γυναίκα οὔτε διαμαρτύρεται γιά τήν ἀρρώστια, οὔτε περιγράφει τήν ἀρρώστια ἡ ἴδια, δέν κάνει τίποτε, παρά μόνο καταλήγει νά ἐμφανιστεῖ αὐτό τό μυστικό δομικό στοιχεῖο πού ἔχει πάνω της μέ τό ὅτι δοξολόγησε τόν Θεό. Καμιά ἄλλη κουβέντα. Ἐκρήγνυται ὅλη αὐτή ἡ ἐσωτερική κίνηση σέ μιά δοξολογία καί ἔρχεται ἕνα πρῶτο βασικό συμπέρασμα μέσα ἀπό τήν πορεία τῆς περικοπῆς, ὅτι ἡ βαθιά κίνηση ἡ ἐσωτερική ὁρίζει τά πράγματα γιά τή ζωή μας, ὅπου ὁ Χριστός ἀνταποκρίνεται κι Ἐκεῖνος μέ ἕναν μυστικό τρόπο, ἔστω μέ μιά φωνή πού προσεφώνησε, σέ αὐτή μας τήν κίνηση.

Τό μυστήριο κατανοεῖται μέσα ἀπό μιά βαθιά ἄσκηση, προσευχή καί ταπείνωση!

by hristospanagia5

Τοῦ πατρὸς Κωνσταντίνου Σταρτηγόπουλου 
 Στό τέλος μιᾶς χρονιᾶς ἤ στήν ἀρχή μιᾶς ἄλλης, κάνουμε συνήθως προϋπολογισμούς σέ ἀπολογισμούς, πιθανῶς ξεχνώντας τό βασικότερο ἐκφραστικό μέγεθος αὐτοῦ πού κάνουμε, γιατί εἶναι ὁ χρόνος καί ἡ ἱστορία. Καί ἀφοῦ μπῆκε ὁ Θεός μέσα στήν ἱστορία, κάνει τήν ἱστορία μυστήριο, τό εἶπε καί τό δοξαστικό πού ἀκούσαμε πρίν ἀπό λίγο στόν ὄρθρο, πού ἔλεγε «μέγα τό μυστήριον τῆς ἐνανθρωπήσεώς Σου Κύριε». Ἡ ἱστορία ἔγινε μυστήριο, ξεπερνάει δηλαδή τίς λογικές ἀναλύσεις τοῦ τί κάνουμε ἤ τί θά κάνουμε. Ἡ ἱστορία ἔγινε μυστήριο. Και ἐπειδή ὅλοι συμπορευόμαστε, μᾶς ἀρέσει, δέν μᾶς ἀρέσει, καθημερινά μέ τήν ἱστορία, εἴμαστε πλάσματα πού ζοῦμε ἐν τῇ ἱστορίᾳ, ἔχει πολύ ἐνδιαφέρον νά μποροῦμε νά σταθοῦμε σ᾽ αὐτό πού εἶναι ὁ συνοδηγός μας καί συνοδοιπόρος μας καθημερινά καί νά μποροῦμε νά τό ἀξιολογήσουμε σωστά, νά τό ἀναλύσουμε. 

Τά κείμενα τά δύο πού ἀκούσαμε πρίν ἀπό λίγο καί τό εὐαγγελικό καί τό ἀποστολικό κάνουν μιά τέτοια προσέγγιση. Καί δίνουν ἐργαλεῖα, γιά μᾶς προσωπικά, τό πῶς θά σταθοῦμε μπροστά στό χρόνο. Νά τό δοῦμε λίγο ἁπλά καί νά τό προσδιορίσουμε. Ὑπῆρχε ἕνα κείμενο συγκεκριμένο πού ξεκινοῦσε ἀπό τούς μάγους πού ἀναχώρησαν καί περιγράφει τά γεγονότα τά πάρα πολύ γνωστά. Θά σᾶς δώσω τώρα δύο ἐργαλεῖα, θά τά δώσω ὡς παραδείγματα μέσα ἀπό τό Εὐαγγέλιο καί κρατῆστε γιά σᾶς, γιά τό πῶς στεκόμαστε καί ἀναλύουμε τό χρόνο, παρόλο πού παραμένει μυστήριο. Ἀλλά ὅσο μποροῦμε, νά τόν προσεγγίσουμε τό χρόνο.

Προσέξτε, τό πρῶτο ἐργαλεῖο εἶναι ἀπό τήν ἱστορία, εἶναι πρῶτα ἡ φαινομένη ἱστορία, αὐτό πού βλέπουμε, αὐτό πού ἀκοῦμε κάθε μέρα· πού εἶναι γεμάτη ἀπό τραγωδίες, ἀπό πολέμους, ἀπό μάχες, ἀπό φόνους, ἀπό κλεψιές, ἀπό ἀποτυχίες, ἀπό κρίσεις. Εἶναι ἡ φαινομένη ἱστορία.

Ὑπάρχει καί ἡ ὄντως ἱστορία, εἶναι ἡ ἱστορία πού χαράσσει ὁ Θεός μέσα στόν κόσμο. Πού ἄν θέλουμε, συμπορευόμαστε μαζί Του ἤ ἄν δέν θέλουμε, παραμένουμε στό συρμό τῆς φαινομένης ἱστορίας καί μπαίνουμε στήν τραγωδία μέσα. Αὐτό εἶναι τό πρῶτο ἐργαλεῖο. Εἶναι ἡ φαινομένη ἱστορία, τό τί φαίνεται καί τό τί εἶναι ἡ ὄντως ἱστορία. Κοιτάξτε τό παράδειγμα τό ὁποῖο μᾶς δίνει, σ᾽ αὐτό τό διακριτικό μέγεθος τῆς ἱστορίας, τό Εὐαγγέλιο πού ἀκούσαμε.

Ἀναχωροῦν οἱ μάγοι. Γιατί ἀναχωροῦν; Ὑπάρχει μία τραγωδία, ὑπάρχει ἕνας Ἡρώδης πού τούς διώκει. Αὐτό εἶναι τό φαινόμενο. Ὑπάρχει ἕνας διωγμός, μία τραγωδία, ἕνας πόλεμος. Οἱ μάγοι ἀναχωροῦν. Τό φαινόμενο ξεπερνιέται. Τί παραμένει; Μετά ἀπό χρόνια, πρίν ἀπό λίγο διαβάσαμε στά συναξάρια, πού οἱ μάγοι ἀναγνωρίστηκαν ὡς Ἅγιοι. Ἡ ἱστορία ἄλλους δικαίωσε. Ὄχι τή βία, τό ἔγκλημα καί τό φόνο. Τό φαινόμενο ἦταν τραγικό καί ἐκεῖνο τό ὁποῖο παραμένει εἶναι ἁγιασμένο. Προσέξτε αὐτό τό ἐργαλεῖο, εἶναι πολύ σπουδαῖο, γιατί ζοῦμε καθημερινά, μέ τά ἀκούσματα καί μέ τίς αἰσθήσεις μας, τήν τραγωδία τοῦ κόσμου. Ἄν παρασυρθοῦμε σ᾽ αὐτό τόν εἱρμό τῆς τραγωδίας αὐτῆς, θά χάσουμε τήν ὄντως ἱστορία. Νά δώσω καί ἄλλα παραδείγματα ἀπό τήν περικοπή πού ἀκούσαμε πρίν ἀπό λίγο;

Ὁ Ἰωσήφ γιατί φεύγει ἀπό τήν Αἴγυπτο; Γιατί ὑπάρχει ἡ πιθανότητα νά σκοτώσουν τό Παιδίο. Ὑπάρχει πάλι ἡ τραγωδία, ὑπάρχει τό αἷμα, ὑπάρχει ὁ φόνος καί φεύγει, ὅλα καταλαγιάζουν. Ὅλα ξεπερνιόνται καί μετά παραμένει ἡ ὄντως ἱστορία. Ὁ Χριστός πού γυρνάει πίσω μετά, ἀπό τήν Αἴγυπτο. Ἄλλο παράδειγμα; Τά παιδιά τά ὁποῖα δολοφονεῖ ὁ Ἡρώδης καί σήμερα τά ἑορτάζουμε. Δεκατέσσερις χιλιάδες παιδιά! Μιά τραγωδία. Ἕνας αἱμοσταγής δολοφόνος. Αὐτό κυριαρχεῖ ἐκείνη τήν ἐποχή. Τό ἔγκλημα, τό αἷμα καί ἡ τραγωδία. Ὅλα ξεπερνιόνται, σήμερα γιορτάζουμε αὐτά τά νήπια, τά δεκατέσσερις χιλιάδες νήπια ὡς Ἁγίους!

Ἅγιος Μάξιμος: Ὁ ἄνθρωπος ἔχει μέσα του τὴν κίνηση πρὸς ἡδονή, ἀλλὰ τί ἡδονή; Τοῦ «ἐράσθαι τὸν Θεόν»!

by hristospanagia5

Τοῦ πρωτοπρεσβύτερου πατρὸς
Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου
Εἶναι κάτι πράγματι καταπληκτικό, ποὺ εἶναι γραμμένο ἀπὸ τοὺς μεγάλους πατέρες, τὸν Μάξιμο καὶ τὸν Παλαμά. Νὰ διαβάσω τὸ κείμενο τοῦ Μαξίμου. «Ὁ Θεός», λέει, «ὁ ὁποῖος δημιούργησε τὴν ἀνθρώπινη φύση, δὲν ἔβαλε μέσα της ἡδονὴ» -μὴν τὸ παρεξηγήσετε, ἀκοῦστε πῶς τὸ ἑρμηνεύει- «ἀλλὰ κάποια νοερὴ δύναμη πρὸς ἡδονή». Θέλω νὰ σταθῶ ἕνα λεπτό, ἔχει καίρια σημασία. Εἴμαστε γεμάτοι ἀπὸ αἰσθήσεις. Βλέπουμε, ἀκοῦμε, αἰσθανόμαστε τὰ πάντα, ὅλα εἶναι αἰσθήσεις. Οἱ αἰσθήσεις εἶναι ἀπ’ τὸ Θεό, ἀλλὰ ὁ Θεός, λέει, δὲν ἔδωσε ἡδονὴ στὴν κάθε αἴσθηση. Προσέξτε, ἔδωσε κίνηση πρὸς ἡδονὴ πρὸς τὸ Θεό. Ἂν οἱ αἰσθήσεις στραφοῦν στὸν Θεὸ καὶ κινηθοῦν πρὸς τὸν Θεό, ὅλες οἱ αἰσθήσεις -αὐτὸ ποὺ κάνει ἡ Ὀρθοδοξία μας. Ὁ ἄνθρωπος ἔχει μέσα του τὴν κίνηση πρὸς ἡδονή, τὸ ‘χει μέσα του, ἀλλὰ τί ἡδονή; Αὐτὴ ἡ ἡδονὴ τοῦ «ἐράσθαι τὸν Θεόν», λέει ὁ Μάξιμος, νὰ ἀγαπᾶς τὸ Θεό. Ἂν ἔχουμε τὴν κίνηση πρὸς ἡδονή, ὅλα τ’ ἄλλα εἶναι αἰσθήσεις (ἡ γεύση κτλ), ἂν ἡ κίνηση γιὰ ἡδονὴ δὲν πάει στὸν Θεό, ὑπάρχει ὅμως μέσα, τότε στρέφεται καὶ γίνεται ἡδονὴ τῶν αἰσθήσεων καὶ ἐκεῖ ἀρχίζει ἡ ἁμαρτία.
Βλέπετε, καίριο σημεῖο αὐτὸ σὲ μία ψυχοθεραπευτικὴ διαδικασία καὶ μάλιστα τονίζει ὁ Μάξιμος «καὶ ἐπειδὴ εἶδε ὁ Θεὸς πὼς ὁ ἄνθρωπος ἔτρεψε ὅλη τὴν ἡδονή, τὴν κίνηση πρὸς ἡδονὴ ποὺ εἶχε πρὸς τὸ Θεό, τὴν ἔτρεψε τώρα πρὸς τὶς αἰσθήσεις του, ὁ Θεὸς ἔβαλε ἕνα φάρμακο καὶ ἕνα θεραπευτήριο, σπουδαῖο θεραπευτήριο, ἔβαλε τὴν ὀδύνη, ὅπου μὲς τὴν ὀδύνη καὶ τὸν πόνο ἡ ἡδονὴ ποὺ πάει νὰ ξεσπάσει, νὰ γίνει κάτι κυρίαρχο ἀρχίζει καὶ ὑποτάσσεται. Ἔβαλε λοιπὸν τὴν ὀδύνη ὡς φάρμακο. Ἦρθε ἡ ὀδύνη καὶ καλύπτει τὴν ἡδονὴ τοῦ ἀνθρώπου.
Αὐτὰ τὰ τρία καίρια σημεῖα τὰ θεολογικὰ -ἐπιτρέψτε μου νὰ τὰ ἐπαναλάβω ἁπλῶς νὰ τὰ θυμάστε γιὰ τὴ συνέχειά μας, γιατί ἐκεῖ θὰ στηριχθοῦμε- ὁρίζουν τὴν οὐσιαστικὴ διαφορὰ τοῦ μυστηρίου τῆς Ἐκκλησίας, τῆς θεραπευτικῆς της, ἀπὸ ὁποιαδήποτε ἄλλη καλοπροαίρετη καὶ ἔντιμη κατὰ τὰ κοσμικὰ προσπάθεια θεραπευτικῆς. Τονίζω πρῶτα· ἡ διαφορὰ οὐσίας καὶ ἐνέργειας στὴν ψυχή. Ἐνέργειες εἶναι οἱ ἐκφράσεις οἱ ἐξωτερικές, οὐσία εἶναι τὸ ἔλλογο.
Ὁρίζω τὸ δεύτερο· ἡ κίνηση πρὸς τὸν Θεὸ καὶ καμία ἄλλη κίνηση δὲν θεραπεύει τὸν ἄνθρωπο παρὰ μόνο ἡ κίνηση πρὸς τὸν Θεό, ὅπως τὰ ὅρισα ἀπὸ τὸν Μάξιμο τὸν Ὁμολογητή, ἡ κίνηση ποὺ γίνεται παύση, ἔκσταση καὶ ξανὰ κίνηση.
Καὶ τρίτον· ἡ δομὴ τῆς ἡδονῆς, ἡ τάση γιὰ τὴν ἡδονή, ποὺ ἐπειδὴ δὲν τὴν ἔχουμε πρὸς τὸ Θεό, δὲν ἔχουμε αὐτὴν τὴν κίνηση νὰ ἀγαπήσουμε τὸ Θεὸ ὡς ἡδονή, αὐτὸ ξεσπάει στὰ ὁριζόντια μεγέθη. Καί θαρρεῖς καὶ κρατᾶς στὰ χέρια σου ἕναν πύραυλο ποὺ πρέπει νὰ ἐκτοξευτεῖ πρὸς τὰ πάνω, ἂν ἀποτύχει ἡ διαδικασία τῆς ἐκτοξεύσεως, σκάει κάτω ὁριζόντια καὶ συντρίβει τὰ πάντα στὸ γύρω περιβάλλον.
Αὐτὸ γίνεται. Αὐτὴ ἡ δύναμη γιὰ ἡδονὴ ποὺ ἔδωσε ὁ Θεός, ἀλλὰ ἡδονὴ τοῦ «ἐρᾶν Αὐτόν», τοῦ ἀγαπᾶν Αὐτὸν καὶ εἶναι ἡ κίνηση πρὸς ἡδονή, βλέπετε λέει κίνηση. Κινεῖσαι στὸν Θεὸ καὶ μετὰ ἔρχεται αὐτὴ ἡ ἡδονή. Ἂν δὲν ἐκφραστεῖ πρὸς τὰ πάνω, ἐπειδὴ ἔχει αὐτὸ τὸ δυναμικό, ξεσπάει πρὸς τὰ κάτω καὶ περνάει μέσα σ’ ὅλες τὶς αἰσθήσεις τοῦ ἀνθρώπου καὶ ὁ ἄνθρωπος γίνεται ἄνθρωπος τῆς ἡδονῆς. Ὅλα ποὺ λέμε, γαστριμαργία… Αὐτὴ ἡ ἔκρηξη εἶναι πιά. Τρία λοιπὸν καίρια θεολογικὰ σημεῖα.