«Η Χριστιανική Εναλλακτική λύση στην Εκκοσμίκευση και την Μοντέρνα Ψυχοθεραπεία»

Συνέντευξη με τον κύριο Frank Schaeffer εκδότη του βιβλίου «Αιώνια Ημέρα: Η Χριστιανική Εναλλακτική λύση στην Εκκοσμίκευση και την Μοντέρνα Ψυχοθεραπεία». (Eternal Day: The Christian Alternative to Secularism and Modern Psychology - Regina Press, 1998) του κυρίου Dr. Seth Farber.  Ο κύριος Frank Schaeffer είναι επίσης ο συγγραφέας του βιβλίου «Χορεύοντας Μόνος – Αναζητώντας την Ορθόδοξη πίστη στον αιώνα των ψεύτικων θρησκειών» (Dancing Alone – The Quest for Orthodox Faith in the Age of False Religion - Regina Press). Το απομαγνητοφωνημένο απόσπασμα είναι από την εκπομπή Ράδιο-Παράγκα του 89,5 στα F.M., του ραδιοφωνικού σταθμού της Εκκλησίας της Ελλάδος, που έγινε την Κυριακή 06-02-2000, με θέμα «Είναι η Ψυχανάλυση και η Ψυχοθεραπεία επιστήμη;».

π.Κ.Σ.: Επειδή έχουμε μια ώρα μόνο μπροστά μας και θέλω πραγματικά αυτή την εκπομπή, την επιστημονική και θεολογική και έτσι πάει ως τώρα, έτσι νιώθω... και θέλω να ολοκληρώσουμε, έστω... εν ψήγματι, αυτά τα οποία έχουμε να πούμε... Να ακούσουμε το τελευταίο reportage απ’ την Αμερική... και να μπούμε για λίγο έστω, δεν αδικούμε το λόγο τον θεολογικό, αλλά είναι τόσο μεγάλος, να δώσουμε ψήγματα. Τώρα ένα τηλέφωνο ενός εκδότου βιβλίου. Υπάρχει ένας Αμερικάνος ψυχοθεραπευτής, ο Seth Farber ο οποίος εξέδωσε ένα βιβλίο, που λέγεται «Η Χριστιανική Εναλλακτική (λύση) στην Εκκοσμίκευση και την Μοντέρνα Ψυχοθεραπεία». Είναι ψυχοθεραπευτής ο καθηγητής Farber. Εμείς δεν βρήκαμε τον καθηγητή Farber, αλλά βρήκαμε τον εκδότη του βιβλίου, τον Schaeffer. Πώς είναι το μικρό του όνομα;

Frank Schaeffer.

π.Κ.Σ.: Frank Schaeffer· και κάναμε μαζί του μια συνέντευξη, ρωτώντας τι σε έκανε εσένα, έναν Αμερικάνο, να εκδώσεις αυτό το βιβλίο, που βάζει μια χειροβομβίδα στο χώρο της «ψυχοθεραπείας» στην Αμερική! Ούτε καν μεταμοντέρνα δεν είναι! Και μας εξηγεί τι τον έκανε. Για ν’ ακούσουμε την συνέντευξη με τον εκδότη του βιβλίου.

π.Κ.Σ.: Καλησπέρα σας, κύριε Schaeffer.

Mr. Frank Schaeffer: Γεια σας!

π.Κ.Σ.: Ευχαριστούμε, ευχαριστούμε που βρίσκεστε μαζί μας απόψε.

Mr. Frank Schaeffer: Ευχαρίστησή μου.

π.Κ.Σ.: Είστε Ορθόδοξος και Αμερικάνος συγγραφέας, ομιλητής και εκδότης.

Mr. Frank Schaeffer: Σωστά.

π.Κ.Σ.: Πρόσφατα εκδόσατε ένα πολύ ενδιαφέρον και σημαντικό βιβλίο με τίτλο: «Αιώνια Ημέρα. Η Χριστιανική Εναλλακτική (λύση) στην Εκκοσμίκευση και την Μοντέρνα Ψυχοθεραπεία» του καθηγητού Farber, έτσι δεν είναι;

Mr. Frank Schaeffer: Σωστά.

π.Κ.Σ.: Μπορείτε να μας πείτε κάτι σχετικά με το βιβλίο και τι σας έκανε να το εκδόσετε;

Mr. Frank Schaeffer: Ο Seth Farber είναι ένας ενδιαφέρον άνθρωπος· είναι προσήλυτος στην ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία· μεγάλωσε σε μια κοσμική, αθεϊστική, εβραϊκή οικογένεια στη Νέα Υόρκη και εκπαιδεύτηκε ως «ψυχολόγος» και ως «ψυχοθεραπευτής» και απογοητεύτηκε πάρα πολύ με την «ψυχοθεραπεία» και ξεκίνησε ένα πνευματικό ταξίδι, το οποίο τελείωσε όταν έγινε ορθόδοξος. Από τότε, ο δόκτωρ Farber έχει φτάσει στο συμπέρασμα ότι μόνο μέσα στην ορθόδοξη Εκκλησία μπορεί κανείς να βρει τη σωστή πνευματική ισορροπία που απαντά στην ερώτηση της σημασίας της ζωής και ασχολείται ακόμη με αυτό που η εκκοσμικευμένη μας κουλτούρα θεωρεί ψυχική ασθένεια. Ο δόκτωρ Farber πιστεύει ότι μέσα στην ορθόδοξη Εκκλησία και την πατερική παράδοση, η εξομολόγηση σε έναν πνευματικό πατέρα και το να πηγαίνει κανείς σε πνευματικές κοινότητες, στα μοναστήρια, παραδείγματος χάρη, ότι σ’ αυτήν την παράδοση πραγματικά κάθε άνθρωπος έχει την ευκαιρία να καταλάβει πραγματικά ποιος είναι, σαν πλήρης πνευματικός άνθρωπος. Η κριτική που κάνει στη «ψυχοθεραπεία» είναι ότι όταν ο Φρόυντ ξεκίνησε τη διδασκαλία του και όταν άνθρωποι στη δυτική μας κουλτούρα άρχισαν να ακολουθούν την θεολογία ανθρώπων, όπως ο Ιωάννης Καλβίνος, σχετικά με τον απόλυτο προορισμό και το προπατορικό αμάρτημα, ότι ο Φρόυντ πήρε αυτές τις προτεστάντικες ιδέες της μεταρρύθμισης και άρχισε να δημιουργεί μια κοσμική έκδοση του προπατορικού αμαρτήματος, όπου κάθε άνθρωπος έχει ψυχολογικά προβλήματα και έχει ένα είδος ανισορροπίας και πρέπει να πάει σε ένα «ψυχοθεραπευτή», σα να πήγαινε να λάβει συγχώρηση των αμαρτιών του και να βρει τον εαυτό του. Φυσικά, αυτό είναι η «ψυχοθεραπεία», μια κοσμική και αθεϊστική θρησκεία, που δε μιλάει πραγματικά στις πνευματικές ανάγκες των ανθρώπων.

Έτσι στη ζωή του δόκτωρ Farber, μόλις έγινε ορθόδοξος, ανακάλυψε ότι ένας πολύ καλύτερος τρόπος είναι να πάμε πίσω στην ιδέα ότι οι άνθρωποι έχουν ψυχές, ότι είμαστε φτιαγμένοι κατ’ εικόνα Θεού και ότι η σοφία της Εκκλησίας, διαμέσου της εξομολόγησης του πνευματικού πατέρα, αναγνωρίζοντας τις πνευματικές δυναμικές της ζωής μας, επιτυγχάνει πραγματικά πολύ μεγαλύτερη θεραπεία στους ανθρώπους με έναν πρακτικό τρόπο, απ’ ότι η «ψυχοθεραπεία», η οποία θεωρεί τους ανθρώπους ως ελαττωματικούς· ατελείς σχεδόν· σαν να είχαν το προπατορικό αμάρτημα· αλλά στην περίπτωση της φροϋδικής «ψυχοθεραπείας», σαν να υπήρχε κάποιο λάθος μ’ αυτούς και χρειάζεται να διορθωθεί και να γίνει σωστό από ένα γιατρό ή «ψυχοθεραπευτή».

Έτσι, ο δόκτωρ Farber είναι ένας ενδιαφέρον άνθρωπος, γιατί είναι ψυχολόγος, ψυχοθεραπευτής που είναι πραγματικά εναντίον της «ψυχοθεραπείας», σαν τεχνική που μπορεί να φέρει πνευματική υγεία και ολότητα στους ανθρώπους. Το βιβλίο του είναι, πρώτ’ απ’ όλα, μια κριτική της δυτικής «χριστιανικής» παράδοσης, σχετικά με το προπατορικό αμάρτημα, ακολουθώντας τον Αυγουστίνο και μετά τον Καλβίνο και τους άλλους μεταρρυθμιστές στον προτεστάντικο κόσμο. Είναι, επίσης, μια κριτική του Φροϋδιανισμού με την ντετερμινιστική αντίληψη που έχει για τον άνθρωπο και προσφέρει μια εναλλακτική (λύση), δηλαδή, την ορθόδοξη Εκκλησία, σαν ένα μέρος όπου πραγματικά οι άνθρωποι μπορούν να πάνε στο νοσοκομείο της ψυχής, όπως η Εκκλησία έχει περιγραφεί και τα μοναστήρια έχουν περιγραφεί για πραγματική θεραπεία, όπου οι πνευματικές τους ανάγκες αναγνωρίζονται.

Ένα από τα πράγματα που λέει ο δόκτωρ Farber είναι ότι ένα πρόβλημα με την «ψυχοθεραπεία» είναι ότι θεωρεί την πνευματικότητα των ανθρώπων, ως ψυχική ασθένεια. Η «ψυχοθεραπεία» έχει τις βασικές της φιλοσοφικές προϋποθέσεις στην αθεϊστική φροϋδική σκέψη και ως εκ τούτου, όταν οι άνθρωποι πιστεύουν ότι χρειάζονται το Θεό ή όταν αισθάνονται ένοχοι για τις αμαρτίες τους ή τη σεξουαλική τους ζωή ή για πράγματα που έχουν κάνει, η μοντέρνα «ψυχοθεραπεία» τα θεωρεί αυτά ως ψυχική ασθένεια· ενώ η Εκκλησία βλέπει τη συνείδησή μας και το γεγονός ότι ζητάμε συγχώρηση, σαν σημείο ψυχικής υγείας και όχι ψυχικής ασθένειας. Ο δόκτωρ Farber, νομίζω, παίρνει τη χριστιανική και ορθόδοξη άποψη και πιστεύει πως ο πόθος μας για το νόημα της ζωής και για το Θεό και η επιθυμία, η δική μας, να συγχωρεθούμε και να συνδιαλλαγούμε με το Θεό και να γνωρίσουμε τον Ιησού Χριστό, δεν είναι σημείο ψυχικής ασθένειας, αλλά σημείο ψυχικής υγείας και επιθυμία των ανθρώπων να γίνουν ξανά ολοκληρωμένοι άνθρωποι.

Έτσι, το βιβλίο του είναι αρκετά ριζοσπαστικό, είναι αρκετά επαναστατικό, ως μία πολύ καλή κριτική επάνω σε αυτό το θέμα. Εδώ, στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου το εκδόσαμε, βρήκαμε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, ιδιαίτερα από ανθρώπους που έχουν πάει σε ψυχοθεραπευτές και ψυχολόγους και που δεν έχουν βοηθηθεί αλλά τουναντίον, τους έχουν δώσει φάρμακα ή θεραπευτικές συνταγές, ή πολύ συμβουλευτική αλλά συχνά οι ψυχολόγοι, τουλάχιστον στην Αμερική, είναι πολύ κοσμικά άτομα και δεν ασχολούνται με την πνευματική πλευρά της ζωής· και μάλιστα αν κάποιος ανησυχούσε για την πνευματική του ζωή, συχνά οι ψυχολόγοι θα τους έλεγαν ότι αυτό από μόνο του είναι μια ένδειξη ότι τους λείπει η ισορροπία και ότι αν ήταν υγιείς δεν θα ανησυχούσαν για τη σχέση τους με το Θεό ή το Χριστό.

π.Κ.Σ.: Οι αντιλήψεις του δόκτωρ Farber είναι αποδεκτές από άλλους ψυχοθεραπευτές;

Mr. Frank Schaeffer: Όχι, δε νομίζω. Ο δόκτωρ Farber σε κάποιους κύκλους, πράγματι υπάρχουν ψυχοθεραπευτές που συμφωνούν μαζί του, ακόμη και οι κοσμικοί ψυχοθεραπευτές, που συμφωνούν ότι υπάρχουν πολλές καταχρήσεις από τους επαγγελματίες της ψυχικής υγείας· αλλά υπάρχουν και άλλοι ψυχοθεραπευτές που διαφωνούν επειδή ασκεί μεγάλη κριτική και το βιβλίο του σε μερικούς κύκλους είναι πολύ καλοδεχούμενο και σε άλλους κύκλους δεν αρέσει, γιατί προκαλεί την ορθοδοξία της ψυχοθεραπείας.

π.Κ.Σ.: Μπορώ να σας ρωτήσω κάτι πολύ προσωπικό;

Mr. Frank Schaeffer: Σίγουρα.

π.Κ.Σ.: Ως προσήλυτος στην Ορθοδοξία, ποια είναι η εμπειρία σας με την κοσμική «ψυχοθεραπεία» μέσα στην Εκκλησία;

Mr. Frank Schaeffer: Στις Ηνωμένες Πολιτείες –γιατί δεν μπορώ να μιλήσω για κανένα άλλο μέρος· γιατί δεν ξέρω την Εκκλησία σ’ άλλα μέρη· έχω ταξιδέψει στους Άγιους Τόπους και έχω πάει στο Άγιον Όρος και σε κάποια άλλα μέρη, αλλά μπορώ να μιλήσω μόνο για την Εκκλησία εδώ– δυστυχώς, στην Αμερική, υπάρχει ένας αριθμός ιερέων, που προσπαθούν να συνδυάσουν «ψυχοθεραπεία» και αναλυτικές τεχνικές, με την πνευματικότητα. Κατά τη γνώμη μου, αυτό είναι λάθος, γιατί νομίζω πως η Εκκλησία προσφέρει μια καλύτερη εναλλακτική (λύση) με την εξομολόγηση, τη συγχώρηση, τη συμβουλευτική και εργαζόμενη σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας, που πιστεύω ότι τόσο από την πλευρά της ψυχικής υγείας, όσο και της πνευματικής υγείας, είναι μια πολύ καλή εναλλακτική λύση. Η ενδιαφέρουσα κατάσταση εδώ, είναι στην Αμερική ότι υπάρχουν δύο πράγματα που συμβαίνουν συγχρόνως· ποτέ πριν η «ψυχοθεραπεία» δεν είχε τόσο πολύ χάσει το κύρος της, και για τόσους πολλούς ανθρώπους. Όταν διαβάσεις για το Φρόυντ, παραδείγματος χάρη, σήμερα, στον κοσμικό Τύπο, είτε στους Times της Νέας Υόρκης, ή στο New Yorker ή σε άλλα περιοδικά, οποτεδήποτε διαβάσεις κάτι για το Φρόυντ, κατά κάποιον τρόπο τώρα τον κοροϊδεύουν, επειδή οι άνθρωποι πιστεύουν ότι οι ιδέες του είναι πολύ των άκρων και ανόητες. Από την άλλη πλευρά, έχουμε έναν αριθμό ορθοδόξων ιερέων που νομίζουν πως για να είναι σύγχρονοι με την μοντέρνα εποχή, πρέπει να μάθουν μοντέρνες τεχνικές και προσπαθούν να γίνουν ψυχολόγοι και ψυχοθεραπευτές, συγχρόνως με το να είναι ιερείς. Αισθάνομαι ότι αυτό δεν είναι καλός συνδυασμός.

π.Κ.Σ.: Είναι ένα επικίνδυνο πράγμα. Πρόσφατα υπάρχει μία κίνηση να εισαγάγουν «ψυχοθεραπεία» στο πλαίσιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Είναι πολύ επικίνδυνο σύμφωνα με τις απόψεις σας;

Mr. Frank Schaeffer: Ναι, πιστεύω ότι είναι πολύ επικίνδυνο, γιατί εάν η Εκκλησία είναι Εκκλησία, τότε η Εκκλησία δε χρειάζεται να εισαγάγει τέτοιες ιδέες, όπως είναι η «ψυχοθεραπεία». Πιστεύουμε, πιστεύω σαν ορθόδοξος χριστιανός, πως η πνευματική μας υγεία είναι το πιο πολύτιμο πράγμα και ως εκ τούτου εάν εισαγάγουμε ψυχολογικές τεχνικές θεραπείας που έχουν τη βάση τους στη φροϋδική ψυχολογία, η οποία είναι πάρα πολύ εχθρική στο Χριστιανισμό και εναντίον του Χριστιανισμού, στο τέλος θα πρέπει κανείς να αποφασίσει ανάμεσα στο δρόμο που θέλει να ακολουθήσει. Ο ένας δρόμος καλεί προς τη μετάνοια, την αλλαγή ζωής, την ασκητική ζωή, να κρατάει κανείς τις νηστείες και τις γιορτές της Εκκλησίας· και ο άλλος δρόμος καλεί προς τη συμβουλευτική, τη φαρμακευτική αγωγή, τη ψυχολογική συμβουλευτική· και τα δυο αυτά στο τέλος δεν ταιριάζουν πολύ καλά. Και τελικά πρέπει να αποφασίσουμε αν αυτό που θέλουμε είναι η «ψυχική υγεία» ή η σχέση με το Θεό, με το Χριστό, που θα μας σώσει· και η μοντέρνα «ψυχοθεραπεία» θεωρεί την επιθυμία για τη σωτηρία, ως ψυχική αρρώστια. Μ’ άλλα λόγια θα μας έλεγαν ότι εάν αισθάνεσαι ένοχος για τις αμαρτίες σου και θέλεις να εξομολογηθείς, ή εάν κρατάς τις νηστείες, εάν κρατάς τη Σαρακοστή, κατά κάποιο τρόπο, είσαι άρρωστος και ότι αυτό είναι αποτέλεσμα ψυχικής ασθένειας. Αντίθετα, η Εκκλησία το θεωρεί αυτό ως αποτέλεσμα ψυχικής υγείας. Στο τέλος, τα δύο αυτά δε θα μπορέσουν να συνδυαστούν· και πιστεύω ότι οι ιερείς που νομίζουν ότι μπορούν να τα συνδυάσουν, πράγματι είναι πολύ αφελείς. Είναι σχεδόν σαν να γύριζε κανείς πίσω στην ιστορία και σκεφτόταν τον καιρό του φασισμού, στην εποχή του ’30 και ίσως είχαμε τότε κάποια ή κάποιον αφελή που νόμιζε ότι μπορεί να είναι καλός ορθόδοξος και συγχρόνως να αναμειχθεί με τον φασισμό ή τον κομμουνισμό· αλλά στο τέλος αυτές οι κοσμικές θρησκείες, όπως ο φασισμός, ο κομμουνισμός, η μοντέρνα «ψυχοθεραπεία», το σημείο που ξεκινάνε, η βασική τους φιλοσοφία είναι εχθρική προς το χριστιανισμό. Έτσι, αν τους προσκαλέσουμε μέσα στη χριστιανική κοινότητα και αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε αυτά τα πράγματα μέσα στην Εκκλησία, στο τέλος αυτό που κάνουμε είναι το να προκαλούμε μέσα στην κοινότητά μας μια ξένη παρουσία, η οποία τελικά θα μας καταστρέψει από μέσα· δεν μπορούμε να αναμείξουμε αυτά τα πράγματα· μπορούμε να έχουμε μόνο έναν Κύριο· και αυτός ο Κύριος είναι ο Χριστός· ή αυτός ο «κύριος» είναι η μοντέρνα κοσμική φιλοσοφία, όπως εκδηλώνεται είτε στην πολιτική, είτε στην «ψυχοθεραπεία» και σε πολλά άλλα πράγματα. Αυτά τα δύο δεν αναμειγνύονται γιατί πρέπει να ακολουθήσεις ή το ένα ή το άλλο.

π.Κ.Σ.: Ευχαριστούμε πολύ για όλα όσα μας είπατε. Καλή σας νύχτα.

Mr. Frank Schaeffer: Ευχαρίστησή μου. Καληνύχτα.