Χωρία υπέρ τών πρεσβειών τών κεκοιμημένων αγίων Προφητών και τών μνημοσύνων

Τα παρακάτω χωρία δίνουν σαφή ιστορική μαρτυρία, ότι η αρχαία Εκκλησία τού Ισραήλ, (από την οποία κληρονόμησε και η Χριστιανική Εκκλησία τις πρακτικές αυτές), συνήθιζε να ζητά τις πρεσβείες τών κεκοιμημένων αγίων προφητών, είχε προστάτες κεκοιμημένους αγίους προφήτες, και έκανε μνημόσυνα υπέρ τών νεκρών της:

Β΄ Μακκαβαίων 12: ιβ: 41-46: "εύρον δε εκάστου των τεθνηκότων υπό τους χιτώνας ιερώματα των από Ιαμνείας ειδώλων, αφ' ων ο νόμος απείργει τους Ιουδαίους· τοις δε πάσι σαφές εγένετο δια τήνδε την αιτίαν τούσδε πεπτωκέναι. 41 πάντες ουν ευλογήσαντες τα του δικαιοκρίτου Κυρίου του τα κεκρυμμένα φανερά ποιούντος, 42 εις ικετείαν ετράπησαν αξιώσαντες το γεγονός αμάρτημα τελείως εξαλειφθήναι. Ο δε γενναίος Ιούδας παρεκάλεσε το πλήθος συντηρείν εαυτούς αναμαρτήτους είναι, υπ' όψιν εωρακότας τα γεγονότα δια την των προπεπτωκότων αμαρτίαν. 43 ποιησάμενός τε κατ‘ ανδραλογίαν κατασκευάσματα εις αργυρίου δραχμάς δισχιλίας, απέστειλεν εις Ιεροσόλυμα προσαγαγείν περί αμαρτίας θυσίαν, πάνυ καλώς και αστείως πράττων υπέρ αναστάσεως διαλογιζόμενος· 44 ει γαρ μη τους προπεπτωκότας αναστήναι προσεδόκα, περισσόν αν ην και ληρώδες υπέρ νεκρών προσεύχεσθαι. 45 είτ' εμβλέπων τοις μετ’ ευσεβείας κοιμωμένοις κάλλιστον αποκείμενον χαριστήριον, οσία και ευσεβής η επίνοια· όθεν περί των τεθνηκότων τον εξιλασμόν εποιήσαντο της αμαρτίας απολυθήναι."

Ερμηνεία Ιωήλ Γιαννακόπουλου στο παραπάνω χωρίο από το σχολιολόγιό του:

"Εύρον όμως κάτω τών χιτώνων εκάστου εκ τών φονευθέντων τούτων αντικείμενα, αφιερώματα, προερχόμενα εκ τών ειδώλων τής Ιαμνείας, τα οποία ο Νόμος απηγόρευεν εις τους Ιουδαίους. Εις όλους λοιπόν έγινε φανερό, ότι δια την αιτίαν ταύτην ούτοι εφονεύθησαν. (41) Όλοι εδόξασαν τον Κύριον, τον δίκαιον Κριτήν, ο οποίος φανερώνει πράγματα κεκρυμένα. (42) Έπειτα ήλθον εις προσευχήν παρακαλέσαντες τον Θεόν, ίνα η διαπραχθείσα αύτη αμαρτία συγχωρηθή πλήρως. Ο δε γενναίος Ιούδας συνέστησεν εις τον λαόν να είναι καθαρός από παραβάσεις έχων υπ' όψιν του τας συνεπείας τής αμαρτίας εις εκείνους, που περιέπεσαν εις αυτάς. (43) Κατόπιν προέβη εις έρανον, δια τού οποίου συνέλεξεν το ποσόν τών δύο χιλιάδων δραχμών. Απέστειλε δε ταύτα εις Ιερουσαλήμ, ίνα προσφερθή εξιλαστήριος θυσία υπέρ αυτών. Ωραία και ευγενής πράξις εμπνευσθείσα εκ τής πίστεως εις την ανάστασιν! (44) Διότι αν δεν επίστευεν, ότι οι φονευθέντές στρατιώται εις την μάχην θα αναστηθώσιν, ήτο ανωφελές και ανόητον να προσεύχωνται υπέρ τών νεκρών. (45) Έβλεπεν όμως ότι επιφυλάσσετο ωραία αμοιβή δι' εκείνους, οι οποίοι εκοιμήθησαν εν ευσεβεία. Τούτο ήτο σκέψις αγία και ευσεβής. Ιδού διατί έκαμε την εξιλαστήριον ταύτην θυσίαν δια τούς νεκρούς τούτους, ίνα ούτοι απαλλαγώσιν εκ τών αμαρτιών των."

Β΄ Μακκαβαίων 15/ιε: 10-16: "και τοις θυμοίς διεγείρας αυτούς παρήγγειλεν άμα παρεπιδεικνύς την των εθνών αθεσίαν και την των όρκων παράβασιν.

11 έκαστον δε αυτών καθοπλίσας ου την ασπίδων και λογχών ασφάλειαν, ως την εν τοις αγαθοίς λόγοις παράκλησιν, και προσεξηγησάμενος όνειρον αξιόπιστον ύπερ τι πάντας εύφρανεν.

12 Ην δε η τούτου θεωρία τοιάδε: Ονίαν τον γενόμενον αρχιερέα άνδρα καλόν και αγαθόν, αιδήμονα μεν την απάντησιν, πράον δε τον τρόπον και λαλιάν προϊέμενον πρεπόντως και εκ παιδός εκμεμελητηκότα πάντα τα της αρετής οικεία, τούτον τας χείρας προτείναντα κατεύχεσθαι τω παντί των Ιουδαίων συστήματι.

13 είθ‘ ούτως επιφανήναι άνδρα πολιά και δόξη διαφέροντα, θαυμαστήν δε τινα και μεγαλοπρεπεστάτην είναι την περί αυτόν υπεροχήν.

14 αποκριθέντα δε τον Ονίαν ειπείν· ο φιλάδελφος ούτός εστιν ο πολλά προσευχόμενος περί του λαού και της αγίας πόλεως Ιερεμίας ο του Θεού προφήτης.

15 Προτείναντα δε τον Ιερεμίαν την δεξιάν παραδούναι τω Ιούδα ρομφαίαν χρυσήν, διδόντα δε προσφωνήσαι τάδε: "Λάβε την αγίαν ρομφαίαν δώρον παρά τού Θεού, δι' ής θραύσεις τους υπεναντίους" ".

Ερμηνεία Ιωήλ Γιαννακόπουλου στο παραπάνω χωρίο από το σχολιολόγιό του:

"Αφού ενέπνευσεν εις αυτούς το θάρρος, έδωκεν εις αυτούς εντολάς παρουσιάσας εις αυτούς ταυτοχρόνως την απιστίαν τών λαών τούτων και την παράβασιν τών όρκων των.

(11) Όταν ώπλισεν ο Ιούδας έκαστον εξ αυτών ουχί τόσον δια τής ασφαλείας τών ασπίδων και τών τόξων, αλλά δια τής πίστεως, την οποίαν εμπνέουν οι καλοί λόγοι, διηγήθη εις αυτούς όνειρόν τι άξιον πίστεως, μίαν πραγματικήν οπτασίαν, η οποία ευχαρίστησεν όλους.

(12) Ιδού λοιπόν ποίαν οπτασίαν είδεν: Ενεφανίσθη ο αρχιερεύς Ονίας, ο καλός και αγαθός ούτος άνθρωπος, με εμφάνισιν σεβασμίαν και τρόπους γλυκείς με εξαίρετον τρόπον εις τους λόγους και εκ παιδικής ηλικίας επιδοθείς εις τας εναρέτους πράξεις. Είδε λοιπόν τούτον έχοντα τας χείρας εκτεταμένας προς τον ουρανόν και προσευχόμενον δι' ολόκληρον το έθνος τών Ιουδαίων.

(13) Έπειτα παρουσιάσθη εις αυτόν κατά τον ίδιον τρόπον ανήρ τις εξαίρετος λόγω τής ηλικίας του, ασπρομάλλης, μετά πολλής δόξης, περιβεβλημένος θαυμαστήν μεγαλοπρέπειαν.

(14) Ο Ονίας λαβών τον λόγον είπε προς αυτόν: "Ούτος είναι φίλος τών αδελφών του, ο οποίος παρακαλεί πολύ δια τον λαόν και την αγίαν πόλιν. Ούτος είναι ο Ιερεμίας, ο προφήτης τού Θεού".

(15) Κατόπιν ο Ιερεμίας απλώσας την δεξιάν του χείρα έδωκεν εις τον Ιούδαν χρυσήν ρομφαίαν. Δίδων δε ταύτην προς αυτόν είπε τα εξής: "Λάβε την αγίαν ταύτην ρομφαίαν, το δώρον τούτο τού Θεού, δια τού οποίου θα συντρίψεις τους εχθρούς σου". ".

Στα δύο παραπάνω χωρία, είναι προφανής η πίστη τής Εκκλησίας τού Ισραήλ στις προσευχές και θυσίες υπέρ τών κεκοιμημένων, ώστε να συγχωρεθούν οι αμαρτίες τους.

Είναι επίσης φανερή και η πίστη τους, ότι τόσο ο προφήτης Ιερεμίας που είχε κοιμηθεί φυσικά προ πολλού καιρού, αλλά και ο ευσεβής αρχιερέας Ονίας που είχε κοιμηθεί και αυτός προσφάτως και τον γνώριζαν πολύ καλά, ως ψυχές προσεύχονται και εισακούγονται υπέρ τού λαού τους, και μάλιστα εκ μέρους τού Θεού μπορούν να προσφέρουν προφητεία μέσω ενυπνίων, αλλά και δώρα νίκης.