ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑ Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου,

ἐπάνω στό χωρίο τοῦ κατά Λουκᾶν Εὐαγγελίου, κεφάλαιο 6ο, στίχοι 31 ἕως 36, στά πλαίσια τῆς ἑρμηνείας πού ἔγινε στό κήρυγμα τῆς Κυριακῆς 05-10-2014.

Πολύ ἁπλή φαίνεται στήν κατανόησή της μέ τό πρῶτο ἄκουσμα, ἡ περικοπή πού ἀκούσαμε πρίν ἀπό λίγο μέσα ἀπό τά λόγια τοῦ Χριστοῦ μας. Καί φαίνεται ἁπλή βέβαια καί κατανοητή ἀπ᾿ τό πρῶτο ἄκουσμα καί παρ᾿ ὅλα ταῦτα καταλαβαίνουμε, μέσα ἀπό τίς προτάσεις πού ἀκούγονται ἀπό τό στόμα τοῦ Χριστοῦ, ὅτι καταλύεται ἕνα ὁλόκληρο δαιμονικό σύστημα συναλλαγῶν στό ὁποῖο στηρίζεται, σέ ἀνθρώπινα καί διεθνῆ ἐπίπεδα, ὅλη μας ἡ κοινωνία.

Οἱ φράσεις τοῦ Χριστοῦ εἶναι αὐτονόητες στό πρῶτο τους ἄκουσμα, χριστιανικά τουλάχιστον. «Μήν ἀγαπᾶτε μόνο αὐτούς πού σᾶς ἀγαπᾶνε», «μήν ἀγαθοποιεῖτε μόνο αὐτούς πού σᾶς κάνουν καλά» καί «μή δανείζετε σ᾿ αὐτούς πού περιμένετε νά πάρετε πίσω αὐτά πού δανείσατε». Φαίνεται ἕνα χριστιανικό Εὐαγγέλιο πολύ ὄμορφο καί εἶναι ἔτσι καί πράγματι καταλύει τό σύστημα τῶν συναλλαγῶν πού ἔχουμε, εἰδικά στίς ἀνθρώπινες σχέσεις, σ᾿ ἀγαπῶ, μ᾿ ἀγαπᾶς, δέν μ᾿ ἀγαπᾶς, σοῦ δίνω, δέν μοῦ δίνεις, σοῦ δίνω, ἀλλά καταλύεται καί κάτι βαθύτερο. Τό κείμενο δέν τελειώνει ἐκεῖ τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ μας, πού ἀκούσαμε πρίν ἀπό λίγο, δίνει τή θεραπευτική αὐτῶν τῶν πράξεων. Ἔ, θά πεῖτε ναί, θά γίνουμε καλοί ἄνθρωποι. Πεῖτε το ἔτσι, ἀλλά εἶναι κάτι βαθύτερο.

Τό κείμενο πάει παρακάτω καί ἀφοῦ ὁρίζει αὐτές τίς τρεῖς δομές, μήν ἀγαπᾶτε μόνο αὐτούς πού σᾶς ἀγαπᾶνε, μήν κάνετε αὐτό καί αὐτό, μήν κάνετε ἀνταλλαγή στά πάντα, πάει σέ μιά βαθιά θεραπευτική. Καί ἐκεῖ κρίνεται τό κείμενο γιά τή ζωή μας, γιατί αὐτό πού κάνεις τό κάνεις ἁπλῶς γιά νά γίνεις καλός ἄνθρωπος, νά κάνεις καλό, νά φανεῖς εὐσεβής στήν κοινωνία; Εἶναι κάτι βαθύτερο. Εἶναι προτάσεις, θά τίς πῶ τώρα τρεῖς προτάσεις βαθιά θεραπευτικές, οἱ ὁποῖες λειτουργοῦν πάνω μας. Καί εἶναι μάλιστα τρεῖς λέξεις.

Ἀκοῦστε τήν πρώτη λέξη, τοῦ κειμένου ἡ λέξη. Λέει, «μηδέν ἀπελπίζοντες». Προσέξτε τή λέξη «ἀπελπίζοντες»· ἐμεῖς τή λέξη ἀπελπισία, τήν ἔχουμε ὡς κάτι κακό, ἀπελπισία. Καί πράγματι, εἶναι δαιμονικό νά ἀπελπιζόμαστε. Ἀλλά ἐδῶ τή λέξη ἀπελπισία τή βάζει ἀλλιώτικα. Ἀπελπίζομαι σημαίνει, ὅταν κάνετε κάτι, μήν ἐλπίζετε κάτι νά σᾶς κάνουν. Ἄρα ὑπάρχει καί μιά ἀσκητική καί εὐλογημένη ἀπελπισία. Ὅταν δέν περιμένουμε κάτι νά πάρουμε, ἔτσι τό λέει στά Ἑλληνικά ἡ λέξη, λέγεται μιά ἄλλη ἀπελπισία. Ἐπειδή ὅμως δέν ἔχουμε αὐτή τήν εὐλογημένη ἀπελπισία, περιμένουμε πάντοτε κάτι, ἀπελπιζόμαστε δαιμονικά καί τότε ἀρρωσταίνουμε. Βλέπετε εἶναι μιά λέξη πού ἀλλάζει τό ἦθος της. Καί μάλιστα στήν πατερική ἑρμηνευτική ἀλλά καί στά Ἑλληνικά. «Μηδέν ἀπελπίζεσθαι». Μήν περιμένετε, μήν ἔχετε ἐλπίδα νά πάρετε κάτι ἀπ᾿ αὐτά πού κάνετε. Καί αὐτή εἶναι ἡ ἀσκητική, θά τό λέω ἔτσι, ἀπελπισία καί ἄς ἀντέξετε τή λέξη. Ἀλλά ἐμεῖς δυστυχῶς ἔχουμε κολλήσει στήν ἄλλη, τή δαιμονική ἀπελπισία, ἡ ὁποία ἀκριβῶς, κουραζόμαστε ἐπειδή δέν μᾶς ἀγαπᾶνε, δέν μᾶς κάνουν αὐτά πού [τούς] κάναμε. Αὐτή εἶναι ἡ πρώτη λέξη, ἡ θεραπευτική καί μόνο πού τό κάνεις καί δέν ἐλπίζεις τίποτε καί φυσικά τότε ἐλπίζεις στόν Θεό καί ὅλα εἶναι στά χέρια Του, ἀρχίζεις καί θεραπεύεσαι. Αὐτό εἶναι τό πρῶτο στοιχεῖο.

Τό δεύτερο στοιχεῖο, λέει ὁ Χριστός ὅτι ἀπ᾿ αὐτά πού θά κάνετε, θά πάρετε μισθό. Καί κάποιος μπορεῖ νά γελάσει καί νά πεῖ, τόση ὥρα μᾶς μιλᾶς καί μᾶς λές, μήν περιμένετε τίποτε, νά τώρα θά περιμένετε μισθό. Ἀπ᾿ ὅ,τι φαίνεται δέν καταλάβαμε τή λέξη μισθός ὅπως ἑρμηνεύεται ἀπό τά πατερικά κείμενα καί ὅπως ὁρίζεται καί ἀπό τή γλώσσα τήν ἑλληνική. Νά δώσω ἕνα παράδειγμα, προσέξτε: ὅταν σ᾿ ἕναν ἄνεργο δώσω δουλειά, τοῦ δίνω μισθό, τοῦ δίνω νόημα ζωῆς. Μισθός, λοιπόν, σημαίνει στά κείμενα τά πατερικά καί στή γλώσσα τήν ἑλληνική, τή βρῆκα εἰδικά στήν περίοδο τήν ἑλληνιστική, ἡ λέξη μισθός νά ὁρίζεται ὡς εὕρεση τρόπου ζωῆς καί ὁρισμοῦ ζωῆς. Μισθόν θά λάβετε καί μάλιστα «ἐν τῷ οὐρανῷ». Θά βρεῖτε τρόπο ζωῆς πού ἀπό τώρα θά ζεῖτε σάν στόν οὐρανό. Εἶναι μιά οὐράνια διαβίωση, αὐτός εἶναι ὁ μισθός. Βρίσκω τρόπο καί σχῆμα καί σκοπό ζωῆς, αὐτός εἶναι ὁ μισθός. Μακάρι νά βροῦμε, λοιπόν, τόν μισθό μας. Δέν εἶναι ἄλλες ἀνταλλαγές, οἱ ὁποῖες περιμένουμε ἔστω ἀπ᾿ τόν Θεό. Ἐμεῖς δέν περιμένουμε τίποτε, περιμένουμε τήν ἀγάπη Του. Καί δέν περιμένουμε κανένα μισθό καί ὅμως αὐτό πού κάνουμε καί μόνο εἶναι θεραπευτικό, γιατί μᾶς δίνει νόημα ζωῆς, γιατί ζοῦμε, γιατί ἀγαπᾶμε τόν Θεό καί ἀγαπᾶμε τούς ἄλλους.

Καί δέν σταματάει τό κείμενο, πέρα ἀπό τήν ἀνατροπή τῆς λέξεως «ἀπελπισία», τήν ἀνατροπή τῆς λέξεως «μισθός», ὑπάρχει καί μιά βαθύτερη λέξη, πού λέει νά εἶστε «οἰκτίρμονες». Ἔ, θά τό πεῖτε νά εἶστε φιλεύσπλαχνοι. Προσέξτε τόν ὁρισμό τῆς ἑλληνικῆς ἀναλύσεως τῆς λέξης οἰκτίρμων. Οἰκτίρμων, οἰκ-τίρω, τείρω, τείρομαι σημαίνει εἶμαι τραυματισμένος, οἰκ-τίρω, οἶκος, οἰκεῖο, οἰκογενής, εἶμαι οἰκεῖος μέ τόν τραυματισμένο, εἶμαι οἰκεῖος μέ τόν ἀπελπισμένο, μέ τόν κουρασμένο, μέ τόν τραυματισμένο. Αὐτό λοιπόν πού κάνεις, εἶναι μιά βαθιά ἀλλαγή πάνω σου, ἀφοῦ βρίσκεις τρόπο ζωῆς καί δέν εἶσαι ἀπελπισμένος, κατά τά μέτρα τά δαιμονικά, πέρα ἀπ᾿ ὅλα αὐτά, θεραπεύεις βαθιά τόν ἑαυτό σου γιατί θεραπεύεις καί τούς ἄλλους. Οἰκτίρμων σημαίνει εἶμαι οἰκεῖος μέ αὐτούς πού ἔχουν τραυματιστεῖ.

Καί τό κείμενο πιά ἀποκτᾶ ἕνα ἄλλο ἦθος, πολύ βαθιά ἀσκητικό. Εἶναι πολύ ἀνοικτό, πολύ φωταγωγικό κείμενο, τό ὁποῖο μᾶς βάζει νά σκεφτοῦμε τή ζωή μας, τήν καθημερινότητά μας. Ἐπειδή ἡ ζωή μας κρίνεται στήν καθημερινότητα, στή σχέση μέ τούς ἄλλους καί μέ τά ἀνταλλακτικά μεγέθη, οἱ τρεῖς προτάσεις τοῦ Χριστοῦ, ἄν βροῦν καί τόν ὁρισμό μέσα ἀπό τήν ἑρμηνευτική τῶν τριῶν λέξεων, τῆς ἀπελπισίας, τῆς λέξεως τοῦ οἰκτίρμονος πού εἴπαμε καί τῆς λέξεως τοῦ μισθοῦ, ἀποκτοῦν ἄλλη σημασία πάνω μας. Καί ἄν ἀκολουθήσουμε αὐτόν τόν δρόμο, πού εἶναι ἁπλός, εἶναι δρόμος καθημερινός, δέν εἶναι ἄλλες ἀσκητικές προτάσεις πολύ σκληρές καί δύσκολες, τότε πραγματικά, ξεπερνᾶμε τόν φραγμό καί τό φράγμα τῆς καθημερινῆς ἀρρώστιας τῆς ἀπελπισίας, ξεπερνᾶμε τό νά περιμένουμε κάτι, παρά μόνο τό ὅτι κερδίζουμε καί γινόμαστε πολίτες τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν, ἀκριβῶς παίρνουμε μισθό, βρίσκουμε στόχο ζωῆς. Καί πέρα ἀπ᾿ αὐτά, αὐτονόητα πιά, χωρίς νά κάνουν κάτι οἱ ἄλλοι, εἴμαστε οἰκτίρμονες γιατί αὐτό τό κάναμε καί ἀποτέλεσμα εἶναι τό ὅτι ἔχουμε οἰκειότητα μέ τούς πληγωμένους.

Πόσο μεγάλο πράγμα, πόσο θά ἄλλαζε ὁ κόσμος πραγματικά, ἄν αὐτό τό σύντομο κείμενο πού ἀκούσαμε πρίν ἀπό λίγο, καθόριζε τά μεγέθη τῆς ζωῆς μας. Πόσο θά ἄλλαζε ἡ ζωή μας ἄν, καθημερινά, αὐτά τά βάζαμε σάν στόχαστρο ζωῆς. Ὄχι σάν μία φιλοσοφία ζωῆς ἁπλῶς, [ἀλλά] σάν ὁρισμό πρακτικῆς ζωῆς. Τότε πραγματικά αὐτό τό κείμενο πού ἀκούσατε, δέν θά εἶναι μόνο ἐπωφελές γιά σᾶς, θά εἶναι παραγωγικό, οὐσιαστικό καί θά ἀλλάξει τά δεδομένα καί τίς δομές τῆς ζωῆς σας.